تحليل اقتصادي- فقهي انتقال سود خالص از سرمايه به نيروي كار

بنگاه‌هاي توليدي پس از كسر تمام هزينه‌ها اعم از هزينه حسابداري و فرصت، به‌طور معمول با سود خالص اقتصادي روبه‌رو مي‌شوند. بر اساس مباني اقتصاد سرمايه‌داري و روابط شكل‌گرفته در آن نظام، چنين سودي متعلق به عامل سرمايه‌ و صاحب آن است. تعلق سود خالص اقتصادي به سرمايه و پرداخت دستمزد ثابت حداقلي به نيروي كار ماهر، نيمه ماهر و ساده، باعث تمركز شديد ثروت و درآمد‌هاي جامعه در دست افراد اندكي شده است. آمارها حاكي است كه هر روز بر شدت شكاف ثروت و درآمد افزوده مي‌شود. پايداري رشد شكاف ثروت و درآمدي باعث پايداري فقر در جوامع مي‌شود؛ به همين جهت تمام نظام‌هاي اقتصادي درباره اين نوع سود اظهارنظر كرده‌ و مي‌كوشند آن را در روابط اقتصادي، تعديل، منتقل يا حذف كنند. نظام سرمايه‌داري الگوي بازار رقابت كامل را براي حذف سود خالص متعلق به سرمايه پيشنهاد مي‌كند؛ اما از آنجايي كه وقوع شرايط بازار رقابت كامل فقط يك آرمان بوده و دست‌يافتني نيست؛ بنابراين كامياب نبوده است. نظام سوسياليسم راه‌حل حذف سود خالص اقتصادي متعلق به سرمايه را الغاي مالكيت خصوصي و نفي اصل سود از روابط اقتصادي مي‌داند. نتيجه آن نيز فقر عمومي و گسترده بوده است. تحقيق پيش رو مناسب‌ترين الگو براي حل اين مشكل را الگوي اقتصاد تعاوني تلفيقي مي‌داند. اين الگو ضمن تعيين پاداش مناسب براي سرمايه، سود خالص اقتصادي را به نيروي‌هاي كار ماهر، نيمه ماهر و ساده به ميزان نقشي كه در توليد آن دارند، منتقل مي‌كند. به اين وسيله، توزيع ثروت و درآمد به‌گونه‌اي اتفاق مي‌افتد كه شكاف درآمدي و ثروت تعديل مي‌شود و رفاه مطلوب تامين مي‌شود و فقر كنترل و كاهش مي‌يابد؛ بنابراين تحقيق پيش رو با روش توصيفي تحليلي اين الگوها را بررسي و با تبيين تعاوني تلفيقي بر اساس آموزه‌هاي اسلامي نشان مي‌دهد كه اين نوع تعاوني‌ به انتقال سود خالص اقتصادي به عامل كار كامياب بوده و آن را در درون مدل اقتصادي بين كساني كه در توليد آن نقش واقعي دارند، توزيع مي‌كند.

Production firms, after subtracting all costs including opportunity and accounting costs, usually gain net economic profit. According to the capitalistic economy’s foundations and the relations established in that regime, this profit belongs to capital and its owner. Net economic profit’s belonging to capital and paying a minimal fixed wage to the skilled, semi-skilled and ordinary labor forces have led to the society’s wealth and income’s being intensely concentrated in the hands of some few people. Statistics reveal that wealth and income gap is increasingly getting more severe. The stability of this gap’s growth leads to the stability of poverty in the society. Thus, all the economic systems have remarked their opinion about this kind of profit, and try to adjust, transfer or remove it in the economic relations. Capitalism suggests the perfect competition market model as an instrument for removing the net profit belonging to the capital. However, since perfect competition market is just an unreachable ideal, it hasn’t been successful to do so. Socialism describes abolishing private property and omitting profit principle from economic relations as the solution for removing net economic profit belonging to capital, whose outcome has been vast public poverty. The present article argues that the most appropriate model for solving the problem is that of integrative cooperative economy. Besides determining a suitable reward for capital, this model transfers the net economic profit to the skilled, semi-skilled and ordinary labor forces on the basis of their contribution in its production. Income and wealth distribution, thus, is done in such a way that adjusts the income and wealth gap, provides the favorable propensity, and constrains and reduces poverty. The present article, therefore, using descriptive-analytical approach, examines these models, and explicating the integrative cooperation on the basis of Islamic teachings, shows that this kind of cooperation manages to transfer net economic profit to labor, and distributes it, within the economic model, between those actually contributing to its production.