اثر تراكم بوته و مقدار كود نيتروژن بر عملكرد و كيفيت علوفه تاج‌خروس زراعي (Amaranthus cruentus L.)

Effect of plant density and nitrogen fertilizer rate on forage yield and quality of amaranth (Amaranthus cruentus L.)

به ‌منظور ارزيابي صفات گياهي، عملكرد و كيفيت علوفه گياه تاج‌خروس زراعي (Amaranthus cruentus L.) در تيمارهاي مقدار مصرف كود نيتروژن و تراكم بوته در واحد سطح، آزمايشي در سال زراعي 1391 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه تربيت مدرس در تهران انجام شد. در اين تحقيق كه به ‌صورت فاكتوريل بر پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام گرفت، كود نيتروژن در سه مقدار (60، 120 و 180 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) و سه تراكم (70000، 105000 و 140000 بوته در هكتار)، تيمارهاي آزمايش را تشكيل دادند. صفات كيفيت علوفه پروتيين‌خام (CP)، كربوهيدرات‌هاي محلول در آب (WSC)، ديواره سلولي (NDF)، الياف محلول در شوينده اسيدي (ADF)، خاكستر (ASH)، ماده خشك قابل هضم (DMD) و صفات مورفولوژيك در مرحله آغاز گلدهي اندازه‌گيري شدند. نتايج نشان داد كه كود نيتروژن بر صفات مورفولوژيك، عملكرد و كيفيت علوفه اثر معني‌داري داشت، ولي روي تعداد برگ و برخي صفات كيفي علوفه ( NDF وADF) اثر معني‌داري نداشت. اثر تراكم بوته بر صفات كيفيت علوفه غيرمعني‌دار، اما روي صفات مورفولوژيك معني‌دار بود. بيشترين عملكرد علوفه تاج‌خروس (8776كيلوگرم در هكتار) از تيمار 180 كيلوگرم در هكتار كود نيتروژن و تراكم 140000 بوته در هكتار حاصل شد. همچنين بيشترين مقدار پروتيين‌خام، ماده خشك قابل هضم و خاكستر به ترتيب با 8/21، 4/54 و4/13 درصد در تيمار 180 كيلوگرم نيتروژن در هكتار حاصل شد. بر اساس نتايج اين آزمايش به نظر مي‌رسد كه واكنش عملكرد و كيفيت علوفه‌ تاج‌خروس به مقدار مصرف كود نيتروژن مثبت و خطي باشد.

To study the effect of plant density and nitrogen rate on forage quantity and quality of cultivated amaranth (Amaranthus cruentus L.), a field experiment was conducted at Tarbiat Modares University, Iran, on 2012 growing season. Three nitrogen rate (60, 120 and 180 kg N. ha-1) and three plant density (70000, 105000 and 140000 plant. ha-1) were studied as factorial arrangement in randomized complete block design with three replications of. Sampling was performed for morphological characters in early flowering stage. Forage quality (crude protein, soluble carbohydrates, cell wall, acid detergent fiber (ADF) and digestible dry matter) were studied in flowering stage. Results showed that the effect of nitrogen fertilizer rate was significant on morphological traits, forage quantity and some quality traits, however, had no significant effect on some forage quality traits (NDF and ADF). The effect of plant density was not significant on forage quality traits but significantly influenced the morphological traits. The highest forage yield (8776 kg. ha-1) was obtained in plant density of 140000 plant.ha-1 with 180 kg N.ha-1. Also the highest crude protein (21.8%), digestible dry matter (54.4%) and total ash (13.4%) were obtained from 180 kg N.ha-1 treatment. Generally, response of forage quality and quantity of cultivated amaranth to nitrogen fertilizer was positive and linear.