تاريخ در منظومه فكر جابري

History in the Thinking System of al-Jabiri

محمدعابد الجابري، نويسنده مشهور معاصر مغربي، آثار فراواني دارد. وي با ارايه كتاب نقد العقل العربي بسيار مورد توجه قرار گرفت. فلسفه نظري تاريخ وي در ميان فلسفه‌هاي نظري مطرح بسيار حايز اهميت است و از مقايسه نظريه جابري با فلسفه‌هاي نظري معاصر، مفاهيم و رويكردهاي جديدي براي بررسي و فهم تاريخ اسلام به دست مي‌آيد. جابري با سه عنصر قبيله، غنيمت و عقيده به بررسي تاريخ اسلام دست زده و نوآوري‌هاي ارزشمندي ارايه كرده است. البته بر آراي او نقدهاي جدي نيز وارد است؛ نقد‌هايي چون استنادات نادرست و استدلالات ناروا از داده‌هاي تاريخي، تناقضات دروني كلام جابري و پيش‌داوري‌هاي او از مهم‌ترين محورهاي نقدهايي است كه در اين مقاله به آن پرداخته شده است.

Muhammad Abid al-Jabiri, the well – known contemporary Morocean writer, has produced many works. His theoretical philosophy of history is of particular importance among the existing theoretical philosophies. In comparison with contemporary theoretical philosophies, Jabiriʹs theory presents new concepts and approaches for the study and understanding of the history of Islam. By concentrating on the three elements of tribe, booty, and ideology, Jabiri embarked upon the study of Islamʹs history and presented valuable new ideas. Certainly, serious criticisms raised against his opinions are sometimes justified; criticisms such as incorrect references and flawed reasonings drawn out of historical data. Inherent contradictions in Jabiriʹs words and his prejudgments are among such criticisms that are dealt with in this article.