پيوند معنايي ميان حكايت اصلي و حكايت‌هاي فرعي در قلعه ذات صور مثنوي

The Interlocking Meaningful Connections between the Main Anecdote and the Sub-stories in “Dezhe-Housh-roba” in Mathnavi

مولانا در مثنوي از اسلوب خاصّ قصّه گويي استفاده كرده است. او در اين شيوه، حكايت‌هاي بسياري را در دل يك حكايت بزرگ گنجانده و مثل‌ها و حكايتواره‌هاي بسياري را با داستان اصلي خود همراه كرده است. آيا او فكر معيّني را دنبال مي‌كرده است، يا آوردن حكايت‌ها فقط بر اثر عملكرد زنجيره تداعي و بدون جهت‌گيري روشني صورت گرفته است؟ به عبارت ديگر، آيا ميان حكايت اصلي و حكايت‌هاي فرعي، ارتباط معنوي روشني وجود دارد؟ در اين مقاله ضمن بررسي داستان دژ هوش‌ربا يا قلعه ذات صور در دفتر ششم مثنوي، كوشيده‌ايم ارتباط معنايي ميان حكايت اصلي و حكايت‌هاي فرعي روشن شود. در اين تحليل از روش تجزيه متن به واحدهاي معنايي كوچك‌تر و كشف رابطه واحدهاي معنايي جزيي با معناي اصلي، مطابق روش‌هاي نقد ساختاري گرميا ـ منتقد فرانسوي ـ استفاده شده است.

Mawlana has followed a special type of story-telling in Mathnavi. He has incorporated several anecdotes inside each main anecdote and has joined them together by several parables. Some basic questions which attract one’s attention are the following: Has Mawlana had any special intention in this regard? Has he included these anecdotes only for the sake of following a chain of associations without any clear or specific purpose? In other words, are there any relationships between the main stories and the sub-anecdotes? The author of this study has attempted to deal with the story of Dezh-e-Houshroba in the sixth book of Mathnavi and find the relations between the main story and the sub-anecdotes in this work. In this study, the text is divided into smaller chunks and the relation between the chunks become analyzed based on the model given by the French structuralist critic Gremias.