جهان شمولي و نسبي‏گرايي حقوق بشر در رويكرد اسلام و رويه‏ي دولت هاي اسلامي

Universalism and Relativism of Human Rights in the Islamic State’s Approach and Practice

در خصوص قلمرو حقوق بشر دو رهيافت كلان در حقوق بين الملل وجود دارد. رهيافت نخست به سبب فطرت و حيثيت يكسان و كرامت ذاتي انسان ها، قايل به جهان شمولي حقوق بشر است. در مقابل، رهيافت دوم با تاكيد بر لحاظ نمودن تفاوت هاي مذهبي، قوميتي و فرهنگي در وضع قواعد حقوق بشر، معتقد به نسبي گرايي حقوق بشر است. در اين ميان، رهيافت اسلامي حقوق بشر، نظر به دعوت عام اسلام خطاب به كليه ي انسان ها و محوريت فطرت و طبيعت انساني در وضع قواعد، حكايت از جهان شمولي دارد و مليت‏ها و قوميت ها در اين برداشت صرفاً طريقي براي بازشناسي افراد از يكديگر بوده و موضوعيت ندارند. با اين وجود دولت هاي اسلامي در عرصه ي بين المللي به رغم جهان بيني اسلامي با رهيافت نسبي گرايي حقوق بشر همسو گرديده اند. مقاله ي حاضر رويه دولت هاي اسلامي را در تطابق با رويكرد اسلامي ارزيابي مي نمايد.

Respecting the realm of human rights in international law, there are two major approaches: the first approach due to the equal nature and inherent dignity, respects for universal human rights. In contrast, the second approach, emphasizing the differences in religion, ethnicity and culture in codification of human rights, believes in relativism of human rights. In the middle, according to the Islam public invitation addressed to all human beings and the centrality of human nature in laying down the rules, Islamic approach to human rights suggests universality, and nationalities and ethnicities are merely a way to recognize peopleʹs perceptions of each other. However, the Islamic states in the international arena, despite the Islamic ontology have been aligned with the relativism approach to human rights. The present article evaluates the practice of Islamic states in accordance with the Islamic approach.