كاربرد روش‌‌هاي آماري در تحليل نوسان‌هاي اوزون وِردسپهري

Application of statistical methods in the analysis of fluctuations of Tropospheric ozone

اوزون وِردسپهري (تروپوسفري) سبب بروز مشكلات تنفسي مي‌شود و پوشش‌هاي گياهي را تحت تاثير قرار مي‌‌دهد. در اين پژوهش مدل‌‌هاي آماري براساس مقادير متغيرهاي هواشناختي و آلاينده‌‌هاي جوّي براي پيش‌‌بيني تغييرات غلظت اوزون وِردسپهري در اصفهان در مقياس‌‌هاي زماني ساعتي و روزانه عرضه شده كه طيف وسيعي از مدل‌‌هاي رگرسيوني خطي چندمتغيره را شامل مي‌‌شود. نتايج روشن ساخت كه بين تغييرات اوزون و متغيرهاي هواشناختي و آلاينده‌‌هاي جوّي هم‌بستگي‌هاي معني‌‌دار وجود دارد ليكن هيچ‌يك از مدل‌‌ها توانايي تبيين سهم بزرگي از واريانس مقادير اندازه‌‌گيري شده اوزون وِردسپهري در اصفهان را نداشتند. محاسبه يك مدل غيرخطي دومتغيره اگرچه توانست حالت كلي نوسان‌هاي ذاتي اوزون را نشان دهد، اما به‌دليل وجود نوسان‌هاي نامنظم در داده‌‌هاي ساعتي نتوانست مدلي مناسب براي پيش بيني غلظت اوزون وِردسپهري باشد. بيشتر مدل‌ها نشان دادند كه افزايش دما و رطوبت، بيشترين سهم را در تشكيل اوزون وِردسپهري دارند و فشار سطح دريا در تحليل‌هاي نقطه‌‌اي داراي كاربرد چنداني نيستند. همچنين افزايش غلظت تركيبات اكسيژن‌‌دار نيتروژن، توليد اوزون وِردسپهري را افزايش مي‌‌دهد. در مقياس روزانه گاز كربن مونوكسيد و دما توانستند بهترين توجيه را براي غلظت اوزون وِردسپهري به‌دست دهند.