مقايسه فرسايش خاك به روش سزيم 137 و مدل RUSLE-3D در نهشته هاي لسي شمال شرق ايران (مطالعه موردي: حوزه آبخيز آق امام)

Comaprison of Soil Erosion by 137CS and RUSLE-3D for Loess Deposits North-East of Iran (Study Area: Aghemam Catchment)

كاهش قابل توجه عملكرد حوزه هاي آبخيز ايران به دليل حجم زياد فرسايش، بيانگر ضرورت روزافزون پايش و پيگيري اين پديده مخرب است. در اين مسير، به كارگيري روش هاي نو و دانش روز از اهميت زيادي برخوردار است. در سرتاسر جهان براي برآورد فرسايش خاك از روش ها و مدل هاي استفاده مي شود. در اين پژوهش با توجه به اهميت RUSLE-3D فرسايشي به ويژه سزيم 137 و نهشته هاي لسي از نظر حاصلخيزي و حساسيت بالا به فرسايش، اندازه گيري ميزان جابه جايي ذرات در حوزه آبخيز RUSLE-3D خاك و برآورد فرسايش و رسوب به ترتيب به وسيله سزيم 137 و مدل آق امام انجام شد. با توجه به نبود داده هاي مشاهداتي در منطقه و دقت بالاي روش سزيم 137 در اندازه گيري ميزان فرسايش، با مقايسه داده هاي ميزان جابه جايي ذرات خاك ناشي از روش سزيم 137 براي مناطق لسي تعيين شد. در نهايت ميزان RUSLE-3D كارايي مدل ،RUSLE-3D با مدل 10 تن در هكتار در سال به دست آمد، در / متوسط فرسايش از روش سزيم 137 در آبخيز آق امام، 78 2 تن در هكتار در سال / ميزان متوسط فرسايش منطقه، 61 ،RUSLE-3D حالي كه با استفاده از مدل برآورد شد. در اين پژوهش ميزان فرسايش به دست آمده از هر دو روش در كلاس هاي (شيب 15 بيش تر از 15 درجه) و (كاربري كشاورزي و غيركشاورزي) مقايسه شدند. در نهايت، نتايج ناشي از مقايسه روش سزيم 137 با داراي همبستگي پاييني است كه عدم تناسب مدلمدل RUSLE-3D را براي نهشته هاي لسي نشان مي دهد.

Significant reduction in performance of watersheds in Iran due to the high volume erosion indicate the need for increased monitoring and follow-up of this destructive phenomenon. In this way, using new methods and knowledge is important. Around the world many erosion models such as 137Cs and RUSLE-3D model are used for soil erosion estimation. In this paper, soil erosion was estimated in Aghemam catchment by 137Cs and RUSLE-3D methods due to importance and high sensitivity of loess deposits in this area. Due to the lack of observed data in this area and because of high accuracy of 137Cs method in estimating soil erosion, performance of RUSLE-3D model was determined by comparing data collected from 137Cs with RUSLE-3D model. The erosion rate was estimated 10.78 ton/ha/yr by using 137Cs method, while this amount was 2.61 ton/ha/yr by RUSLE-3D model. In this study the erosion rate obtained by two methods were compared in the slope classes of 0-15° and in > 15°, also in cultivated and uncultivated land uses. Finally due to low correlation of these two methods, RUSLE-3D model is not recommended for this area.