بررسي تاثير دور آبياري بر ميزان ميكوريزاي درختان عناب (Ziziphus jujuba Mill.)

Investigating the effect of irrigation period on the quantity of jujube (Ziziphus jujuba Mill.) tree mycorrhization

عناب (Ziziphus jujuba Mill.) از گياهان بومي و اقتصادي ايران است كه به‌طور عمده در شهرستان بيرجند كشت مي‌گردد. اين گياه، درختچه‌اي يا درختي، خزان‌دار، با برگ‌هاي ساده و نظم متناوب، داراي گل‌هاي دو جنس و ميوه‌هاي شفت است. ميكوريزا، رايج‌ترين هم‌زيستي بين قارچ‌ها و گياهان آوندي است و انواع گوناگوني دارد. به‌علت تاثير مثبت اين نوع هم زيستي بر رويش، عملكرد در شرايط تنش‌زا، سازش و گسترش جغرافيايي گياهان، تاثير دور آبياري (تنش آبي) بر ميزان ميكوريزايي گياه عناب در طي يك دوره رشد بررسي شد. اين آزمايش در قالب فاكتوريل با طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 عامل دور آبياري، اندازه گياه و زمان در 2 تكرار در شرايط مزرعه‌اي اجرا شد. نتايج بررسي‌ها نشان داد، ميزان ميكوريزايي با طولاني شدن دور آبياري درختان (تنش آبي بيش‌تر) افزايش مي‌يابد. همچنين شدت ميكوريزايي ريشه‌ها از ارديبهشت‌ماه تا مردادماه به مقدار معني‌داري افزايش مي‌يابد. به‌علاوه ميزان ميكوريزايي با توسعه اندازه درختان، افزايش نشان داد. با عنايت به اين‌كه هم‌زيستي اندوميكوريزايي عناب در شرايط تنش‌زاي محيطي، جذب آب و املاح را تسهيل مي‌كند استفاده از روش‌هاي توسعه قارچ‌هاي اندوميكوريزايي، امكان گسترش رويشگاه‌هاي عناب به محيط‌هاي جديدتر را فراهم آورده و هم‌جهت با اصول توسعه پايدار خواهد بود.

Jujube (Ziziphus jujuba Mill.) is a native, economic Iranian plant mainly cultivated in Birjand. It is a deciduous shrub or tree with plain leaves with alternate placement pattern, androgynous flowers and hard fruits whose fruit and wood are used. Mycorrhiza is the most prevalent symbiosis between the fungi and vascular plants which has various types. Due to the beneficial effects of this symbiosis on growth, reaction to stress conditions, adaptation and propagation, the effect of irrigation period (water stress) on the degree of jujube?s colonization by Mycorrhizae during a growth period was investigated based on randomized complete blocks design form of factorials with the factors being irrigation period, plant size and time in the in farm conditions with two replications. Results from the investigation indicated that increasing irrigation period of trees which results in stronger water stresses increases mycorrhization. In addition, mycorrhization of the roots increases differently from May to August and there is a direct relationship between size of trees and quantity of mycorrhization. Considering the fact that jujube?s endomycorrhizal symbiosis facilitates its water and minerals absorption in environmental stressful conditions, using the technology of endomycorrhizal fungi development enables us to extend jujube cultivation lands to new environments in line with the principles of sustainable development.