آناليز مكاني كانون هاي ليشمانيوز جلدي روستايي در استان قم با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي(GIS)

Spatial Analysis of Rural Cutaneous Leishmaniasis Foci in Qom Province Using Geographic Information System

مقدمه: ليشمانيوز جلدي روستايي يكي از معضلات مهم بهداشتي در بسياري از مناطق ايران از جمله استان قم مي باشد. اين تحقيق با هدف بررسي روند بروز ليشمانيوز جلدي، شناسايي كانون هاي پرخطر بيماري در استان قم با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي صورت گرفت. روش بررسي: اطلاعات بيماران مربوط به سال هاي 90-1373 از فرم هاي اطلاعات اپيدميولوژيك ليشمانيوز جلدي مركز بهداشت استان قم استخراج گرديد .سپس بر روي نقشه ديجيتال شهري و روستايي استان با مقياس 50000/1 مكان يابي شدند. تعميم يافته ها به نقشه در سطح روستا انجام شد و جمعيت هر روستا بر اساس جمعيت برآورد شده در خانه بهداشت روستا تعيين شد. كانون ها بر اساس ميزان بروز محاسبه شده، شناسايي شدند. براي تجزيه و تحليل يافته ها از آزمون كاي اسكور و ترسيم نقشه ها از نرم افزار Arc GIS 3/9 استفاده گرديد. يافته ها : در مجموع ،اطلاعات مربوط به 1663 بيمار ثبت گرديد. كانون هاي اصلي بيماري در نواحي شرق و شمال شرق استان و شامل روستا هاي واقع در بخش هاي مركزي و كهك بودند. تعداد 1555 (5/93%) مورد از بيماران مربوط به روستاهاي بخش مركزي بودند. روستاهاي صيدآباد و جعفرآباد به ترتيب با درصد شيوع 78/67 و 67/66 ، كانون هاي فعال تري بودند. كانون هاي جديد در روستا هاي دولت آباد، اسلام آباد و مومن آباد در حال شكل گيري بودند. كانون هايي نظير روستاهاي حسين آباد و صرم آمار موارد آنها رو به كاهش بود (01/0 p < ). نتيجه گيري: شناسايي تجمع مكاني ليشمانيوز و اولويت بندي عوامل موثر در چرخه انتقال بيماري با استفاده از نقشه هاي خروجي از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) قابل دستيابي بوده و اين نرم افزار مي تواند به عنوان ابزاري كارآمد در جهت برنامه ريزي و تصميم گيري براي انجام اقدامات پيشگيرانه در مناطق پرخطر بيماري به كار گرفته شود.

Introduction: Zoonotic cutaneous leishmaniasis (ZCL) or rural cutaneous leishmaniasis is one of the most important health problems in different areas of Iran including Qom province. The aim of this study was to investigate the trend of CL incidence and also high-risk foci in Qom Province using geographical information system (GIS) method. Methods: Between 1994 and 2011, patient’s information was extracted from epidemiological forms of CL which had been registered in Provincial Health Center of the province. Then these were mapped on urban and rural digital maps based on scale of 1/50000. The situation was applied with rural-level precision i.e. rural-level was our basic unit of analysis. And then the population in each village was determined by using rural health centerʹs vital horoscope. Recognition of high-risk foci and subsequent data analyses were carried out through estimated incidence rate and chi square test using Arc GIS 9.3 software. Results: A total of 1663 cases of ZCL were recorded. Most of CL foci were located in east and northeast zones of the province such as some villages of Markazi and Kahak districts. The majority (93.5%) of cases only belonged to villages in Markazi district. The incidence rate in Said Abad and Jafar Abad villages was 67.68 and 66.67% respectively which were more dynamic foci. On the other hand, new foci were forming in Doulat Abad, Islam Abad and Moemen Abad. The incidence of disease in Hosein Abad and Sarm villages was decreasing (p < 0.01). Conclusion: The Markazi district as the most high risk focus of ZCL is considered in Qom province. Also new endemic foci in Doulat Abad, Islam Abad and Moemen Abad are forming. Accordingly, programs planning for control of ZCL and community-based health education are required.