مكان‏يابي حوضچه‏هاي تغذيه مصنوعي آب‏هاي زيرزميني در حوضه آبخيز بوشكان بر اساس فرايند تحليل سلسله مراتبي

Site Selection of Basins for Artificial Recharge of Groundwater in Boushkan Catchment based on Analytical Hierarchical Process (AHP)

تغذيه مصنوعي روشي شناخته شده براي مقابله با كاهش كميت و كيفيت آب‏هاي زيرزميني است. انتخاب مكان مناسب براي اجراي اين روش، نقش اصلي را در موفقيت پروژه دارد. در اين تحقيق از ميزان بارش، شيب، نفوذپذيري سطحي، زمين‏شناسي، هدايت الكتريكي آبخوان، عمق سطح ايستابي، قابليت انتقال آبخوان و كاربري زمين به‏عنوان عوامل موثر در مكان‏يابي تغذيه مصنوعي استفاده شد كه وزن هر كدام بر حسب اهميت و تاثير آن در تغذيه آب به آبخوان، مشخص شده است. از فرايند تحليل سلسله مراتبي به‏عنوان كاربردي‏ترين روش جهت تعيين بهينه‏ترين وزن براي هر معيار در مطالعات منابع آب و از سامانه اطلاعات جغرافيايي جهت اعمال وزن هر معيار و تهيه نقشه نهايي استفاده شده است. فرايند تحليل سلسله مراتبي و سامانه اطلاعات جغرافيايي كمك موثري در شناخت عرصه‏هاي مناسب براي تغذيه مصنوعي آب‏هاي زيرزميني، با دقت بالا و در حداقل زمان ممكن دارد. نتايج نشان داد كه در حوضه آبخيز بوشكان، 14/1 درصد منطقه براي تغذيه مصنوعي بسيار مناسب، 39/10 درصد مناسب، 33/13 درصد نسبتاً مناسب و 14/75 درصد نامناسب است. از هشت منطقه بسيار مناسب، چهار منطقه آبرفتي با توجه به وضعيت سيستم زهكشي منطقه كاربرد عملي دارند. با توجه به انطباق اين چهار منطقه با نقشه نتايج حاصل از مدل آب‏هاي زيرزميني دشت بوشكان، تهيه شده در محيط نرم‏افزار GMS، سه منطقه آبرفتي براي تغذيه مصنوعي با اهداف كوتاه مدت و يك منطقه آبرفتي براي تغذيه مصنوعي با اهداف بلند مدت انتخاب گرديد. در اين حوضه آبخيز، تغذيه مصنوعي در آبرفت مناسب‏تر از تغذيه مصنوعي در كارست است.

Artificial recharge is the well known method for controlling the degradation of groundwater quality and quantity. The artificial recharge is substantially dependent on the identification of a suitable recharge location which plays the main role in the success of the project. In this research, quantity of precipitation, land slope, surface infiltration, geology, hydraulic conductivity of the aquifer, depth of water table, transmissivity and land use information were used to find the most appropriate location for artificial recharge and the weight of each layer was determined based on the importance of its role in surface water infiltration into aquifer. The AHP technique was used to identify the most appropriate weight for various parameters in site selection for artificial recharge. Results showed that 1.4% of the studied area was very suitable for artificial recharge, while 10.39% and 13.33% were suitable and to some extent suitable, respectively, and 75.14% was unsuitable for artificial recharge. In eight different locations which were classified in suitable group, four locations had suitable situation regarding to the drainage system and roads. Regarding the accordance of these four alluvium sites with the resulted maps by Ground Water Model in GMS environment, three suitable sites were selected for the long-term and one site was proposed for the short- term recharge programs in the Boushkan region. In this watershed, the artificial recharge in alluvial deposits was much more suitable than that in karst environment.