پديد آورندگان :
مصطفوي‌راد، معرفت نويسنده استاديار مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي گيلان , , طهماسبي سروستاني، زين العابدين نويسنده دانشيار گروه زراعت دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس تهران , , مدرس ثانوي، سيد علي محمد نويسنده استاد گروه زراعت دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس تهران , , قلاوند، امير نويسنده دانشيار گروه زراعت دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس تهران ,
كليدواژه :
عملكرد , عناصر غذايي , كيفيت خاك , كلزا , منابع نيتروژن
چكيده فارسي :
براي بررسي اثر منابع آلي و شيميايي نيتروژن بر عملكرد ارقام كلزاي زمستانه، برخي ويژگي‌هاي فيزيكي شيميايي و ميزان عناصر غذايي قابل جذب گياه در خاك مانند نيتروژن، فسفر، پتاسيم، آهن، منگنز، روي، مس و گوگرد، دو آزمايش مزرعه‌اي درطي سال هاي زراعي 1388- 1387 و 1389- 1388 در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان مركزي (اراك) اجرا شد. آزمايش ها به صورت فاكتوريل با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با دو فاكتور شامل منبع نيتروژن در سه سطح آزوكمپوست،50% آزوكمپوست + 50 % اوره و اوره و ارقام كلزا شامل اوكاپي، مودنا و ليكورد در سه تكرار اجرا شد. منابع نيتروژن به مقداري مصرف شدند كه 150 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار به خاك اضافه شود. نتايج نشان داد كه بين منابع مختلف نيتروژن از نظر عملكرد دانه و ويژگي‌هاي خاك شامل درصد رطوبت جرمي، چگالي ظاهري، قابليت هدايت الكتريكي، pH خاك، ماده آلي خاك، درصد اشباع، درصد تخلخل و سرعت نفوذ آب تفاوت معني دار در سطح احتمال يك درصد وجود داشت. ارقام كلزا از نظر عملكرد دانه، ويژگي‌هاي خاك مانند چگالي ظاهري، قابليت هدايت الكتريكي، ماده آلي خاك، درصد تخلخل و فراهمي عناصر غذايي نيتروژن، پتاسيم، آهن، روي، منگنز و گوگرد تفاوت هاي معني دار داشتند. در اين آزمايش ها، رقم ليكورد در تيمار تغذيه تلفيقي عملكرد دانه (3847 كيلوگرم در هكتار) بيشتري در مقايسه با ديگر تيمارها داشت. به علاوه، در تيمار تغذيه تلفيقي، فراهمي آهن، منگنز، روي و گوگرد در خاك افزايش ولي قابليت فراهمي پتاسيم كاهش يافت. در اين پژوهش، كاربرد تلفيقي كودهاي آزوكمپوست و اوره، عملكرد دانه رقم ليكورد را افزايش داد و بسياري از ويژگي‌هاي خاك را بهبود بخشيد. به همين جهت تغذيه تلفيقي (50% آزوكمپوست + 50 % اوره) و توسعه سطح كشت رقم ليكورد براي افزايش توليد كلزا مي تواند توصيه شود.
چكيده لاتين :
In order to assess the effects of organic and inorganic nitrogen sources on yield of some winter rapeseed (Brassica napus L.) varieties, soil physicochemical properties and available nutrient elements such as nitrogen, potassium, phosphorus, iron, manganese, zinc, copper and sulphur, two field experiments were carried out during 2008 - 2010 cropping seasons as factorial arrangement in randomized complete blocks design in three replications at the Agricultural and Natural Resources Research Center of Markazi Province, Arak, by using two factors of nitrogen sources at three levels of Azocompost, 50% Azocompost plus 50% urea, 100% urea and three rapeseed varieties including Okapi, Modena and Licord. Nitrogen sources were utilized such that a net quantity of 150 kg N/ha was added to the soil. The results showed that there were significant differences between the nitrogen sources for seed yield and soil properties including moisture weight, bulk density, soil electrical conductivity, pH, organic matter, saturation percentage, porosity percentage and infiltration velocity at 1% probability level. The rapeseed varieties had significant differences for seed yield and soil properties such as bulk density, electrical conductivity, organic matter, porosity percentage and also for the availability of nitrogen, potassium, iron, zinc, manganese and sulphur elements in the soil. In these experiments, the Licord variety showed a greater yield (3847 kg/ha) at integrated nutrition system compared to the other treatments. In addition, the availability of Fe, Mn, Zn and S in soil solution were increased, but the availability of K was decreased. In this research, the integrated application of Azocompost and Urea fertilizers, increased seed yield of Licord cultivar and improved the most of soil properties. Therefore, the integrated nutrition (50% Azocompost plus 50% urea) and extension of Licord variety cultivation area could be recommended for the rapeseed yield enhancement.
