اثر توام شوري و تراكم خاك بر برخي شاخص هاي رشد ذرت

Combined Effect of Soil Salinity and Compaction on Some Growth Indices of Corn

شوري و تراكم خاك از مهم‌ترين محدوديت‌هاي رشد و توليد گياهان زراعي به حساب مي‌آيند. تحقيق حاضر براي بررسي اثر توام شوري و تراكم خاك بر برخي شاخص‌هاي رشد گياه ذرت (Zea mays L.) رقم سينگل كراس 704 انجام شد. براي اين منظور آزمايشي گلداني و به صورت فاكتوريل در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي و با سه تكرار انجام شد. فاكتورها شامل شوري خاك در سه سطح (قابليت هدايت الكتريكي عصاره اشباع 5/1، 5/2 و 5/4 دسي-زيمنس بر متر) و تراكم خاك در سه سطح (چگالي ظاهري، 3/1، 55/1 و 75/1 گرم بر سانتي متر مكعب) بود. براي ايجاد سطوح شوري در خاك گلدان‌ها، مقادير مختلف NaCl در حجم آب مقطر لازم براي رساندن رطوبت جرمي به 16 درصد، حل و سپس به خاك افزوده شد. براي ايجاد تراكم در خاك گلدا‌ن‌ ها وزنه 5/4 كيلوگرمي از ارتفاع 45 سانتي‌متري بر سطح خاك درون گلدان‌ها رها مي شد. افزايش شوري خاك از 5/1 به 5/4 دسي زيمنس بر متر باعث كاهش معني‌دار ارتفاع گياه، وزن خشك بخش هوايي، وزن خشك ريشه، سطح برگ و شاخص كلروفيل برگ (از 10 تا 24 درصد) شد. افزايش تراكم خاك از 3/1 به 75/1 گرم بر سانتي متر مكعب نيز شاخص‌هاي مذكور را به طور معني‌داري (از 11 تا 63 درصد) كاهش داد. در سطوح شوري و تراكم به‌كار رفته، به طور ميانگين، تراكم خاك بيش از شوري خاك باعث كاهش رشد ذرت شد. اثر شوري و تراكم خاك به صورت توام بيشتر از اثر جداگانه‌ هر يك از آنها بر شاخص‌هاي مذكور بود و منجر به كاهش شديد (از 22 تا 73 درصد) شاخص‌هاي رشد، به ويژه شاخص كلروفيل برگ شد. به عبارت ديگر، تراكم خاك اثرهاي منفي شوري بر رشد ذرت را تشديد كرد.

Soil salinity and compaction are probably the most prevailed limitations for crop growth and yield. This research was performed to investigate the combined effect of soil salinity and soil compaction on several aspects of corn (Zea mays cv. single cross 704) growth. For this purpose a factorial pot experiment on the basis of completely randomized design with three replications was performed. The experimental factors were soil salinity at three levels (saturated extract electrical conductivity of 1.5, 2.5 and 4.5 dS/m) and soil compaction at three levels (bulk density of 1.30, 1.55 and 1.75 g/cm3). For creating salinity in the soil different amounts of NaCl dissolved in required volumes of distilled water to raise the mass water content to 16% were added to the pots, soil. For soil compaction a mass of 4.5 kg was allowed to fall from a 45 cm height over the soil surface in the pots. Increasing the soil salinity from 1.5 to 4.5 dS/m resulted in significant decline (from 10 to 24%) in plant height, shoot and root dry weight, leaf area and chlorophyll index. Increasing the soil compaction from 1.3 to 1.75 g/cm3 significantly decreased (from 11 to 63%) the mentioned growth indices. In the applied range of soil salinity and compaction, soil compaction caused more decline and suppression than soil salinity in the corn growth. Combined effect of the salinity and compaction became more significant than their individual effects and reduced drastically (22 to 73%) the growth indices specially chlorophyll index. In other words, soil compaction intensified the negative effects of salinity on corn growth.