واكاوي برخي از عوامل تاثيرگذار بر خلاقيت رياضي از منظر تازه‌كاران رياضي: مهارت‌ها و دانش رياضي و ويژگي‌هاي شخصيتي

Examining Effective Factors on Mathematical Creativity from Novice Mathematics Learners’ Point of View: Mathematical Knowledge and Skills, and Personality Characteristics

زمينه: فعاليت‌هاي خلاقانه در رياضي به‌منزله فعاليتي مرتبه بالا نيازمند دانش و مهارت‌هايي غني در آن حيطه و ويژگي‌هاي شخصيتي خاصي است. از جمله گام‌هاي ضروري در راستاي شناسايي اين دانش و مهارت‌ها و همچنين ويژگي‌هاي شخصيتي، انجام پژوهش‌هايي است كه به تدوين و ارايه نظريه‌هايي مي‌پردازد كه از بطن جامعه خود برخاسته باشد. هدف: چگونگي تاثيرگذاري دانش و مهارت‌ها و ويژگي‌هاي شخصيتي بر خلاقيت رياضي دانشجوياني كه درگيرفعاليت‌هاي خلاقانه رياضي هستند. روش پژوهش: رويكرد كيفي به روش نظريه زمينه‌اي با استفاده از ابزار مصاحبه‌هاي عميق و نيمه ساختار يافته به كار گرفته شد. جامعه آماري اين پژوهش كليه دانشجويان رشته رياضي در دانشگاه‌هاي دولتي واقع در شهر تهران هستند. براي انجام مصاحبه‌هاي عميق و نيمه ساختار يافته، 13 دانشجوي رياضي با روش نمونه‌گيري هدفمند و نظري به طور داوطلبانه دعوت به همكاري شدند. جهت حصول اطمينان از كيفيت تحقيق از معيارهاي باورپذيري، اطمينان‌پذيري، انتقال‌پذيري و تاييدپذيري استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان مي‌دهد كه براي مقوله‌هاي دانش و مهارت‌هاي رياضي و ويژگي‌هاي شخصيتي دانشجويان زير مقوله‌هايي حاصل شده است كه چگونگي تاثير آن‌ها در ارايه راه‌حل‌هايِ خلاقانه در حل مسايل رياضي را تبيين مي‌كند. نتيجه‌گيري: نظام‌هاي آموزشي و متخصصان امور تعليم و تربيت بايد با اتكا بر يافته‌هاي علمي به تبيين دقيق‌تري از فرايند ياددهي- يادگيري دست يابند و با فراهم كردن محيط‌هايي كه بتوانند يادگيرندگان را با وضعيت‌ها و مسايل چالش برانگيز مواجه كنند و در حين دست و پنجه نرم كردن و حل اين مسايل، زمينه را براي پرورش خلاقيت در آن‌ها مهيا كنند.

Background: Creative mathematical activities as the sophisticated activities need rich knowledge and skills and personality characteristics. In order to identify these mathematical knowledge and skills and personality characteristics, it is necessary for mathematics educator to do research which leads to formulating fundamental theories through considering society’s contextual features. One of the necessary steps in this regard is doing qualitative research. Objectives: This study tried to identify the mathematical knowledge and skills and personality characteristics which are involved in creative mathematical activities and that how they influence on these activities. Methods: To do so, qualitative research based on grounded theory is served for data collection and analysis. The instrument for data collection in the present study is introspective semi- structured interviews. In this study MAXQDA9 software is used for data analysis. The population is all students who are majoring in mathematics in one of the universities in Tehran. For the semi-structured introspective interviews, some 13 mathematics students were asked to participate in the study based on purposive sampling. The data was analyzed by coding process in the two stages of free and axial coding. To ensure that the research is qualified, the credibility, dependability, transferability and conformability criteria were used. Results: The results reveal, there are several sub-categories for both of these mathematical knowledge and skills and personality characteristics categories that explain how they influence on the creative solutions of the mathematics problems. Conclusion: Hoping that educational systems and education professionals explain the teaching-learning process more accurately based on scientific findings and provides an environment which the learners face challenging situations and problems and provide the context for the advancement of creativity, while struggling for solving these problems. The results could help the educators to provide appreciate educational environments which can develop mathematical creativity.