ادراك حسي در ديدگاه افلاطون

Sensory Perception from Plato’s Viewpoint

ادراك حسي كه از اساسي ترين و چالش برانگيزترين مسايل فلسفه و معرفت شناسي است، جايگاه نويني در انديشه افلاطونِ ايده آليست و عقل گرا مي يابد. در معرفت شناسي افلاطون، معرفتِ حقيقي خطاناپذير بوده و به حوزه مُثُل يا هست ها كه لايتغيرند تعلق مي گيرد. درحالي كه ادراك حسي نه تنها خطاپذير است، بلكه به جهان محسوس متغير تعلق دارد و ازاين رو، نمي تواند معرفت حقيقي باشد. در اين نوشتار برآنيم تا امكان و نقش آفريني ادراك حسي در انديشه افلاطون را بررسي كنيم و اين كار مستلزم نگاهي تحليلي به معرفت شناسي و هستي شناسي افلاطون مي باشد. حاصل مقاله آنكه ادراك حسي به دليل بهره مندي جهان محسوس از عالم مُثل و قرار گرفتن ميان وجود و عدم، همچنين ذي نفس بودن و اندام هاي حسي صرف نبودنِ انسان به عنوان فاعل شناسا و يادآوري بودنِ علم، نه تنها ممكن است، بلكه مقدمه اي براي معرفت حقيقي است.

Sensory perception, which is one of the most fundamental and controversial issues in philosophy and epistemology, assumes a new position in Plato’s idealistic and intellectualistic view. In Plato’s epistemology, real knowledge is unmistakable and within the area of platonic archetypes, which are unchangeable. However, sensory perception is not only mistakable, but it belongs to the changing perceptible world; therefore, it cannot be considered as true knowledge. This paper seeks to investigate the possibility and role of sensory perception in Plato’s thought; a question which requires a close outlook towards Plato’s epistemology and ontology. The research results show that sensory perception is not only possible but it also constitutes an introduction to true knowledge because the perceptible world enjoys the world of ideas and has a position between existence and nonexistence, man as having a soul rather than mere sensory organs, as a knower and science as a recollection.