اثر زمان و نحوه كاربرد ساليسيليك‌اسيد بر روند رشد، عملكرد و اجزاي عملكرد جو (Hordeum vulgare L.) در شرايط تنش شوري

The effect of time and type of salicylic acid application on growth trend, yield and yield components of barley (Hordeum vulgare L.) under salinity tension conditions

براي ارزيابي اثر زمان و نحوه كاربرد ساليسيليك‌اسيد بر روند رشد، عملكرد و اجزاي عملكرد گياه جو رقم ريحان، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار در محيط كنترل شده در دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل پنج سطح كاربرد ساليسيليك‌اسيد (شاهد، پرايمينگ، محلول‌پاشي در مراحل شروع پنجه‌زني، برجستگي دوگانه و گل‌دهي) با غلظت 5/1 ميلي مولار و سطوح تنش شوري (شاهد، 6 و 12 دسي‌زيمنس برمتر) بود. نتايج نشان داد كه تنش شوري موجب كاهش تعداد دانه در سنبله (2/52 درصد)، وزن هزاردانه (0/7 درصد)، عملكرد دانه (0/30 درصد)، عملكرد بيولوژيك (0/13 درصد) و شاخص برداشت (7/19 درصد) گرديد و كاربرد ساليسيليك‌اسيد در همه سطوح، ويژگي هاي فوق را در بوته‌هاي جو بهبود بخشيد. هم‌چنين روند تغيير ارتفاع بوته، سطح برگ و وزن خشك بوته‌هاي جو نيز تحت اثر مثبت و معني‌دار كاربرد ساليسيليك‌اسيد در هر دو نحوه كاربرد به‌صورت پرايمينگ و محلول‌پاشي قرار گرفت. بيش‌ترين اثرات مثبت ساليسيليك‌اسيد بر رشد و عملكرد در كاربرد غلظت 5/1 ميلي مولار اين محلول، به‌صورت پرايمينگ و محلول پاشي در مرحله شروع پنجه‌زني مشاهده شد، به صورتي كه پرايمينگ بذر در شرايط بدون تنش،‌ شوري متوسط و شديد به‌ترتيب باعث افزايش 7/7، 1/21 و 6/60 درصدي عملكرد دانه شد. اين مقادير براي محلول پاشي در مرحله شروع پنجه‌زني به‌ترتيب برابر 5/30، 1/29 و 6/61 درصد بودند. به‌طوركلي نتايج اين پژوهش نشان داد كه كاربرد ساليسيليك‌اسيد، به‌ويژه در حالت زودهنگام مي تواند موجب تعديل اثرات سو تنش شوري در گياه جو شود.

To evaluate the effect of time and type of salicylic acid application on growth trend, yield and yield components of barley plant Reyhane cultivar, a factorial experiment was carried out as a completely randomized design with four replications under controlled conditions at College of Agriculture of Shiraz University. The experimental treatments consisted of five levels of salicylic acid application (control, priming, and foliar application at early tillering, double ridge and anthesis stages) with 1.5 mM concentration and salinity tension levels (control, 6 and 12 dS per meter). The results showed that salinity tension decreased grain number per ear (52.2 percentage), one-thousand grain weight (7.0 percentage), grain yield (30.0 percentage), biologic yield (13.0 percentage) and harvest index (19.7 percentage) and salicylic acid application at all levels improved the above mentioned traits in barley plants. Changing trend of plant height, leaf area and dry matter of barley plants were also influenced by significant and positive effect of salicylic acid application in both priming and foliar application method. The highest positive impact of salicylic acid on growth and yield was observed in priming and foliar application at early tillering stage; so that seed priming under no-tension, moderate and severe salinity conditions caused 7.7, 21.1 and 60.6 percentage increasing in grain yield, respectively. These amounts were 30.5, 29.1 and 61.6 percentage for foliar application at early tillering stage, respectively. Overall, the results of this research indicated that salicylic acid application, especially at early stages, can alleviate the adverse effects of salinity tension in barley plant.