اثر تنش خشكي پايان فصل بر فتوسنتز، عملكرد دانه و بنيه بذر پنج رقم سويا

Effect of final season drought tension on photosynthesis, seed yield and seed vigor of five soybean cultivars

به منظور بررسي اثر تنش خشكي آخر فصل بر عملكرد دانه و بنيه بذر پنج رقم سويا، اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در منطقه صفي آباد دزفول در سال 1391 انجام شد. فاكتورها شامل تنش خشكي (50، 100 و 150 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير) و پنج رقم سويا بودند. نتايج نشان دادند كه در شرايط تنش خشكي شديد شاخص تحمل خشكي ارقام ويليامز، چارلستون، سحر، هاميلتون و صفي‌آباد به‌ترتيب 70/0، 59/0، 42/0، 32/0 و 35/0 بود. تنش خشكي سبب كاهش عملكرد دانه شد و در شرايط تنش خشكي شديد، بيش‌ترين عملكرد دانه سويا در رقم ويليامز به ميزان 2/112 گرم در مترمربع و كم‌ترين مقدار عملكرد دانه در ارقام هميلتون و صفي‌آباد به مقدار 8/83 و 1/82 گرم دانه در مترمربع مشاهده شد. در شرايط تنش خشكي شديد بيش‌ترين سطح برگ، فتوسنتز و غلظت كلروفيل در ارقام ويليامز و چارلستون مشاهده شد. نتايج نشان داد تنش خشكي آخر فصل بنيه بذر، درصد جوانه‌زني و رشد گياهچه ارقام سويا را كاهش داد. در شرايط تنش خشكي شديد، بيش‌ترين بنيه بذر در ارقام ويليامز و چارلستون به‌ترتيب به ميزان 7/5 و 2/4 مشاهده شد. نتايج نشان داد ارقام ويليامز و چارلستون در مقايسه با ساير ارقام، شرايط تنش خشكي را بهتر تحمل كردند.

In order to investigate the effect of terminal drought tension on seed yield and seed vigor of five soybean cultivars this factorial experiment with complete randomized blocks design in four replications was conducted in Dezful Safiabad region in 2011. The factors consisted of drought tension (50, 00 and 150 mm evaporation from evaporation pan) and five soybean cultivars. The results showed that in severe drought tension conditions, stress tolerance index Williams, Charelstone, Sahar, Hamilton and Safiabad cultivars was 0.70, 0.59, 0.42 0.32 and 0.35, respectively. Drought tension caused decreasing in grain yield and under severe drought tension conditions, the maximum soybean seed yield was observed in Willuliams cultivars to the amount of 112/2 gram per meter square the lowest amount of grain yield in Hamilton and Safiabad cultivars by the amounts of 83.8 and 82.1 gram per meter square. Under severe drought tension conditions, maximum leaf area, photosynthesis and chlorophyll concentration was observed in Williams and Charleston cultivars. Results indicated post flowering drought tension decreased seedling vigor, seed germination percentage and seedling growth of soybean cultivars. Under severe drought conditions, the highest seedling vigor was observed in Williams and Charleston cultivars by the amounts of 5/7 and 4/2, respectively. Results showed Williams and Charleston cultivars were tolerated drought tension conditions better than other cultivars.