تغيير در الگوهاي جهاني سلامت و بيماري: انتقال جمعيتي و انتقال اپيدميولوژيك

The Change in Global Models of Health and Illness: Epidemiologic and Demographic Transition

با شروع قرن بيستم اين امرآشكار شد كه مرگ و مير در بسياري از كشورهاي غربي‌كاهش يافته و باروري در حال كاهش است. اين تجربه تاريخي به ظهور تيوري بزرگ جمعيتي يعني انتقال جمعيتي يا تيوري انتقال منجر شد. آگاهي از دگرگوني سيماي سلامتي در هر كشور از مهمترين اطلاعاتي است كه در برنامه توسعه‌ اجتماعي و برنامه‌ريزي براي تامين، حفظ و ارتقاي سلامت جامعه مورد استفاده قرار‌مي‌گيرد. هدف اصلي مطالعه حاضر بررسي تاريخي تغيير در الگوهاي جهاني سلامت و بيماري است. اين مطالعه از نوع تاريخي- تطبيقي كمّي است. با استفاده از روش جمع‌‌آوري اطلاعات مربوط به داده‌هاي جمعيتي و بهداشت و سلامت، آن بخش از داده‌هايي كه در مورد تغييرات جمعيتي و تاثيرات آن بر وضعيت سلامت تا كنون مورد توجه جدي قرار‌نگرفته‌اند گردآوري و مورد بررسي تحليل قرار‌گرفته است. دگرگوني سيماي سلامتي بر پايه دو گذار جمعيت شناسي و همه‌گير‌شناسي استوار است. دگرگوني سيماي سلامتي تعبيري شناخته شده و علمي است كه از دو گذار متعادل نسبت به هم، يعني گذار جمعيت شناسي و گذار همه‌گير شناسي شكل مي‌گيرد. توسعه اجتماعي- اقتصادي طي دو يا سه دهه‌ي اخير در ايران، سبب بروز تغييرات عمده‌اي در شاخص‌هاي جمعيتي و همه‌گير‌شناسي كشور شده‌است. به اين منظور اطلاعات مربوط به سرشماري‌ها و مطالعات جمعيتي در يك فاصله زماني 45 ساله و نيز اطلاعات مربوط به مرگ در يك فاصله زماني 30 ساله مورد استفاده قرارگرفته و با مقايسه ‌شاخص‌هاي دموگرافيك و اپيدميولوژيك، سيماي سلامتي كشور در طول زمان و چهره كنوني آن نشان داده ‌خواهد‌شد.

At the outset of the 20th century, it became widely accepted that death ad fertility rate in many western countries has declined. This historical experience has led to the appearance of the major population theory, i.e. demographic transition or transition theory. Knowledge of the health transition in every country is one of the most important pieces of data that is used in the social development program and the plans for providing, maintaining, and promoting social health. The main purpose of this paper is to study the historical change in the global model of health and illness. A quantitative historical-comparative study has been used. Using a data collection method for health and epidemiologic data, that part of the data related to demographic change and its effect on health conditions that have not yet been seriously taken into consideration, are gathered and analyzed. Health transition is based on demographic and epidemiologic transitions. Health transition is a well-recognized and scientific idea affected by two balanced transitions, tat are demographic and epidemiologic transitions. The economic-social development of Iran in the past two or three decades has resulted in a dramatic change in the demographic and epidemiologic indices of the country. For this purpose, the data regarding censuses and demographic studies at a 45-year interval and the data regarding death at a 30-year interval has been used, and through the comparison of the demographic and epidemiologic indices, the health conditions of the country at various times and its current conditions are presented.