بررسي تطبيقي خلافت در فقه سياسي اهل‌سنت با نظريه ولايت فقيه از نگاه شيعه

Comparative examination of Caliphate in political Jurisprudence (Feqeh) of Soni with Velayat Faqih theory in Shia view

نوشتار حاضر، ترجمه مقاله «الخلافه و ولايه الفقيه بين الاجتهاد و التقليد» نوشته خالد زهري(1) مي‌باشد كه متن عربي آن در كتاب «مجموعه مقالات همايش بين‌المللي اجتهاد در دوره معاصر» توسط دانشگاه مذاهب اسلامي تهران- در دي ماه 1387 - به چاپ رسيده است. در اين مقاله به بررسي ولايت فقيه از نظر شيعه و خلافت از نگاه اهل‌سنت، پرداخته شده است. خلافت و امامت، اداره امور دين و دنياي مردم در جهت مصالح شرعي و در واقع جانشيني صاحب شريعت در حراست دين و دنيا است. با كمي دقت و تامل در آيات روشن مي‌شود كه ولايت فقيه در حقيقت استمرار حركت انبيا و ايمه(ع) است؛ زيرا مقصود اصلي از بعثت انبياي الهي، رعايت مصالح ديني و دنيوي مردم از جمله انجام صحيح معاملات و نكاح و اجراي صحيح حدود و قصاص است. وجود يك مدبر و پيشوا در عالم ضروري است، تا اينكه شرّ و ضرري را كه به مردم مي‌رسد، دفع كند و حتي بالاتر اينكه؛ هريك از افراد را به شغل و حرفه‌اي برساند كه استعداد آن را دارند. در اين نوشتار بيان شده است كه نظريه ولايت فقيه و نظريه خلافت در واقع يك چيز هستند؛ چراكه مفهوم هردو يكي است و هردو شروط و وظايفي مثل هم را براي ولي فقيه، بيان مي‌كنند و پيروي از آن مستلزم حاصل شدن همين شروط است. خلافت در مذهب شيعه معمول و رايج است، همان‌طور كه ولايت فقيه در تفكر سياسي و فقهي اهل‌سنت پذيرفته شده و اين نشانه فقه پويا و زنده اسلام است.

The present article is translation of article “Alkhelafat va Velayat Alfaqih Bein Alejtehad va Taqlid” written by Khaled Zahri which the Arabic text was publish as a book of “collection of articles for international congress of Ejtehad in contemporary Era” by Islamic sects university in Tehran. This article has examined Velayat Faqih from Shia view and Caliphate from Soni perspective. Caliphate and Imamat is managing religious and worldly human affairs for juridical expedient and indeed is a substitution of Shariat’s owner for protecting religion and world. With a little attention and deliberation in Qur’an verses it become clear that Velayat Faqih in fact is continuity of prophets and Imams (ph) motion, because the main goal for mission of celestial prophets (ph) is observance for religious and worldly expedient including correct bargain, marriage and exact performance of Hodud and Qesas. The existence of a contriver and leader is necessity which he could repulse harmful things that happen for people and even bring them jobs and occupations that they are talented in them. This text is stated that the theory of Velayat Faqih and the theory of Caliphate indeed are one thing, because the both concept is equal and express same duties and tasks for both theories. Caliphate is common in Shia religion the same amount that Velayat Faqih is accepted in political thinking and jurisprudence of Soni and this is a sign of dynamism of Islam’s Jurisprudence.