تاثير كاربرد ساخته‌هاي آهني در پيش‌رفت تكنولوژي و تحولات اجتماعي و اقتصادي جوامع عصر آهن پاياني (با تاكيد بر غرب و شمال‌ غرب ايران)

A Study of the Iron Tools Use and Its Role in Technological Developments and Social and Economic Evolutions in the Late Iron Age Societies (with Emphasis on the West and Northwest of Iran)

فن توليد آهن در اواسط هزاره دوم ق.م و توسط اقوام هيتيت كه در اين تاريخ در مناطق مركزي تركيه امروزي دولت مقتدري تاسيس كرده بودند، شكل گرفت. با فروپاشي اين دولت، در حدود سال 1200ق.م فن توليد آهن به مناطق مجاور و از‌جمله ايران گسترش يافت و چندي نگذشت كه در اين مناطق از آهن براي ساخت ابزار مختلف، جنگ‌افزار، تزيينات شخصي و موارد ديگر استفاده شد. در ايران، اولين ساخته‌هاي آهني به تعداد محدود، در ميان بقاياي عصر آهن I (1200- 1450ق.م) ظاهر شدند؛ اما اين ساخته‌ها در عصر آهن II گسترش بسياري پيدا كردند. در نيمه اول هزاره اول ق.م استفاده گسترده از آهن براي ساخت ابزارهاي مختلف به پيش‌رفت سريع و گسترده تكنولوژيكي منجر شد و آن‌هم به تحولات گسترده در ساختارهاي مختلف اقتصادي (رشد توليد و افزايش ثروت، پيش‌رفت فنون و حرفه‌ها و...)، فرهنگي (تغييرات گسترده در نظام‌هاي فرهنگي و...) و سياسي (تشكيل‌ امپراتوري‌ها و ارتش‌هاي قدرتمند و گسترش نظام‌هاي حاكميتي) انجاميد. تاثير كاربرد ابزارهاي آهني در پيش‌رفت تكنولوژيكي جوامع عصر آهن پاياني و تحولات گسترده ناشي از آن كه در قالب نظريه مطرح شده، هدف اصلي اين مقاله است.

For the first time, invention of iron production technique emerged by the Hittite in Anatolia, in the mid-second millennium BC. (about 1200 BC). Hittite government collapsed and iron production technology expanded to the adjacent areas, including Iran. Soon iron was used for production of various tools, equipments, weapons, ornaments and other items. In Iran, the first iron objected, in a limited number, appeared among the remains of Iron Age I (1200-1450 BC). Iron objects are much more in the Iron Age II (1200-800BC). In the first half of the first millennium BC the widespread use of iron for making tools led to rapid technological advances and extensive changes in the social and economic structures. In this paper, the role of iron production technology in these extensive changes will be studied.