علت‌شناسي اعتصاب مطبوعات در دوره دولت جعفر شريف‌امامي(مهر 1357) و جايگاه آن در روند شكل‌گيري انقلاب اسلامي

Etiology of the Iranians press strike at the time of the Jaafar Sharifemami government and its place in the process of formation of the Islamic Revolution

مطبوعات پرشمارگان ایران در روزهای پرحادثه مهر ماه سال 1357 برای نخستین بار در تاریخ مطبوعات این سرزمین، جهت كسب تضمین آزادی خود از سوی دولت، دست به اعتصابی سراسری و تاثیرگذار زدند. پژوهش حاضر با جستجو در منابع متنوع و به ویژه نشریات آن زمان و با بهره‌گیری از روش توصیفی و تبیینی درصدد پاسخ به این پرسش است كه چه عللی در زمینه‌سازی و شكل‌گیری این اعتصاب نقش داشتند؟ در این مقاله این فرضیه مطرح است كه در اعتصاب مطبوعات، برخلاف ظاهر، حضور نظامیان در تحریریه نشریات نه علت تام، كه فقط جرقه شكل‌گیری اعتصاب بود و در لایه‌های این اعتصاب، علل دیگری قابل ردیابی است. این نوشتار در نهایت به این جمع‌بندی رسیده كه اعتصاب مطبوعات را باید حاصل كشمكش تاریخی و همیشگی اصحاب مطبوعات و حاكمیت در دوره پهلوی تلقی كنیم كه در كنار دو عامل دیگر، «حضور تشكلی به نام سندیكای نویسندگان و خبرنگاران مطبوعات» و «فضای مبارزاتی و انقلابی سال 1357»، زمینه‌های چنین واكنشی را محقق كرد. به اضافه اینكه بهانه لازم برای شكل‌گیری اعتصاب، حضور ماموران نظامی در تحریریه اطلاعات و كیهان بود؛ این اقدام بدون هماهنگی و برخلاف میل دولت وقت بود و نشان از اختلاف نظر جدی در اركان تصمیم‌گیرنده كشور داشت. این عوامل در كنار عواملی مثل «بی‌نتیجه بودن سایر اقدامات اصحاب مطبوعات در برابر فشار حكومت» و «خواست عمومی جامعه و نیاز مطبوعات به حركتی انقلابی» به شكل‌گیری و تداوم اعتصاب اصحاب مطبوعات منجر شد.

The high-rated press in Iran started a general and influential strike to obtain the freedom’s assurance of the government, in the adventurer days of September 1978, for the first time in the press history of this country. The current study is going to find which reasons caused the strike’s formation and preparation, by searching in different resources and specially that era’s gazetteers; it is also based on using the descriptive and explanatory methods. The hypothesis of the current research is that in the press strike, the presence of military in the gazetteers editorial, unlike how it seemed, was not the main reason of the strike, but just as a hint and in other layers of this strike, other reasons could be traced back. This research summed up to the fact, that the press strike is the result of a permanent and historical conflict between journalists and the Pahlavid government which made such reaction possible along with two other reasons: “the presence of an organization called the authors and press journalists’ syndicate” and “the struggling and revolutionary atmosphere in 1978”. The presence of military guards in Etela’at and Keyhan’s editorials without agreement and despite the government of the day’s will were a convincing excuse to form the strike which showed a critical disagreement among different decision-making organs of the country. This event resulted in the formation of press strike and its lasting, along with such reasons as “other journalists’ activities’ ineffectiveness before government’s pressure” and “public demand and the press need to a revolutionary movement”