تحليل جامعه‌شناختي شخصيّت در رمان بادبادك‌باز

The Sociological Analysis of Characters in the Novel Bādbādak-Bāz

جامعه‌شناسي رمان زمينه نقد و بررسي جامعه‌شناسانه بسياري از آثار ادبي را كه قابليّت اين گونه نقد را دارند،فراهم كرده است. اين شاخه از جامعه‌شناسي ادبيّات، رمان را مادّه مطالعات خود قرار داده تا بتواند پيوند جامعه و ادبيّات و تاثيرهاي متقابل اين دو را نشان دهد و از اين راه، به حقايق اجتماعي پيدا و پنهان جامعه و همخواني آن با ساختار اثر ادبي بپردازد.اهميّت و جايگاه شخصيّت در رمان و اجتماع، تحليل جامعه‌شناختي شخصيّت‌ها را در حوزهجامعه‌شناسي رمان اقتضا مي‌كند.آثار خالد حسيني از اين لحاظ كه او نويسنده‌اي است واقع‌گرا، قابليّت نقد و بررسي جامعه‌شناسانه را دارد. او در رمانه‌ايش به وقايع و حقايق جامعه افغانستان پرداخته است و با طرح موضوع‌هايي مانند نژاد، قوميّت، جنگ و مهاجرت، سعي در آسيب‌شناسي مشكلات و معضلات اجتماعي و نقد آن داشته است. نويسنده در سير حوادث تاريخي و تحوّلات اجتماعي رمان بادبادك‌باز به موضوع‌هايي مي‌پردازد كه جامعه افغانستان از آن رنج مي‌برد. نگارنده در اين پژوهش مي‌كوشد با استفاده از چند عامل مهم كه در شكل‌گيري شخصيّت در فضاي جامعه و رمان موثّرند، با تحليل جامعه‌شناختي شخصيّت‌هاي رمان بادبادك‌باز، موضوعات اجتماعي مطرح شده را ريشه‌يابي كند و تاثير عوامل جامعه‌شناختي را در شكل‌گيريشخصيّت‌ها و شخصيّت‌پردازي نشان دهد.عوامل تاثيرگذار اجتماعي در شخصيّت‌پردازي مورد استفاده در اين مقاله عبارتند از: تحوّلات اجتماعي و حوادث تاريخي، نقش شخصيّت در جامعه،رويارويي شخصيّت با ديگران، عوامل بازدارندهشخصيّت در اجتماع، بُعد دروني و بُعد اجتماعي شخصيّت.

Khalid Hosseini’s works have great capability to be sociologically criticized and reviewed since he is a realistic writer. He has focused on the events and realities of Afghan society in his novels and put all his effort to examine critically and criticize issues such as racism, ethnicity, war, migration, and women. In “B?db?dak-B?z” the author has focused on issues that Afghan society suffered in the course of historical events and social changes. The author of this study tried to trace back the roots of the raised social issues besides showing the impact of sociological factors through a thorough sociological analysis of the characters by utilizing some of the most important factors which were effective on forming the characters in the novel and society setting. The following are the effective social factors in forming the characters of this novel: Social developments and historical events, the role of the character in the society, the characters’ encounter with others, impeding social factors, the internal and social dimension of the character.