كاركرد طواف وداع سنيان در حليت زنان از منظر فقه شيعي

The Function of the Sunnīs’ Farewell Circumambulation for the Lawfulness of Women from the Shī‘ī Jurisprudence Perspective

از جمله مهم‌ترین اختلافات میان اهل سنت و شیعه، وجوب طوافی به عنوان «طواف نساء» در انتهای مناسك حج و پی‌آمد‌های حاصل از عدم انجام آن است. فقه اهل سنت بر خلاف شیعه، با كنار گذاردن طواف نساء، به وجوب طواف دیگری به نام «طواف وداع» رای داده است. نوشتار حاضر نقش طواف وداع اهل سنت را در حلیت زنان به منزله‌ جایگزینی برای طواف نساء از منظر فقه امامیه به بحث نشسته است. جستجو در منابع فقهی و برشماری مواردی از سنت و برخی دیگر از قواعد و ادله‌ فقهی كه توان اثبات وحدت و یگانگی این دو طواف و یا دست كم كفایت عمل اهل سنت را دارند، پیكره اصلی این جستار را سامان داده است. موثقه‌ اسحاق بن عمار، سیره متشرعه، تاثیر ناپذیری صحت و ترتب آثار طواف نساء از نام و عنوان آن و قاعده‌ الزام، مواردی است كه نگارنده بدان‌ها دست یازیده است.

Among the most important differences between the Sunnīs and Shī‘as is the legal obligation of the circumambulation called ṭawāf al-nisā’ in the end of the Ḥajj pilgrimage and the consequences of its non-performance. Contrary to the Shī‘as, the Sunnīs’ jurisprudence the have opined the necessity of another circumambulation called ṭawāf al-widā‘ (farewell circumambulation) by putting aside ṭawāf al-nisā’. The present writing discusses the role of ṭawāf ql-widā‘ in the lawfulness of (intimacy with) women as a substitute to ṭawāf al-nisā’ from the viewpoint of Imāmī jurisprudence. Searching into the legal sources and enumeration of some instances of the sunna and some other legal rules and evidences that are able to prove the sameness of these two circumstances and/or at least the sufficiency of the Sunnīs’ practice has been dealt with mostly in this research. The reliable ḥadīth of Isḥāq b. ‘Ammār, sīra of the religionists, the non- mpressionability of the soundness and the successive order of the effects of ṭawāf al-nisā from its name and title, and the principle of obligation (ilzām) are among the instances the writer has dealt with.