معضل ناامني و واگرايي در منطقه خليج‌فارس: راه‌كارهاي نظري

Insecurity Dilemma in the Persian Gulf: A Theoretical Solution

خليج‌فارس از جمله مناطق مهم و استراتژيك جهان به شمار مي‌آيد. اين منطقه به دليل شرايط استراتژيك و ژيواكونوميكي خاص خود از اهميت ويژه‌اي در مسايل منطقه و جهان برخوردار است. اين موقعيت استراتژيكي ممتاز موجب شده است كه خليج‌فارس از ديرباز شاهد چالش قدرت و رقابت مداوم قدرت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي باشد. در اين ميان از عوامل مهم و تاثيرگذار مسيله امنيت، ثبات و آرامش منطقه است. بر اين اساس، هدف از انجام پژوهش حاضر بررسي عوامل واگرايي و ناامني در خليج‌فارس و تعيين سطح نيازهاي منطقه با توجه به سلسله مراتب نيازهاي مازلو و متناسب با آن تعيين الگوي امنيتي مناسب منطقه است. در اين راستا عوامل ناامني در خليج‌فارس و الگوي امنيتي متناسب با آن به عنوان سيوال اصلي مطرح مي‌شوند و لذا اين فرض را مطرح مي‌نمايد كه عوامل واگرايي ژيوپليتيكي، ژيواكونوميكي، ژيوكالچري و سيستمي، در قالب حاكم بودن پاردايم واقع‌گرايي بر منطقه خليج‌فارس موجب شده‌اند كه سيستم خليج‌فارس در سطح نيازهاي زيستي – امنيتي قرارگيرد و در نتيجه براي تامين امنيت ابتدا بايد در جهت حاكم كردن پاراديم نيوليبرال، همگرايي را در سطح منطقه ايجاد نموده و در نهايت الگوي امنيت خودساخته، امنيت را در خليج‌فارس برقرار نمايد. بنابراين پژوهش حاضر ضمن تبيين مفهوم امنيت، سلسله مراتب نيازهاي مازلو و تطبيق آن با الگوي امنيتي واحدها، عوامل واگرايي و ناامني خليج‌فارس و راهكارهاي مناسب جهت طراحي الگوي امنيتي مناسب منطقه ترسيم مي‌شود.

The Persian Gulf is considered an important region in the world because of its strategic and geo-economic aspects. The strategic aspect of the Persian Gulf has long been a challenging issue for regional and trans-regional powers and constituted the most important factor affecting security and stability in the region. The aim of this article is to investigate the factors determining the level of divergence and instability in the Persian Gulf region, based on Maslow hierarchy of needs. Due to the uncertainty in the Persian Gulf, how to design an appropriate security arrangement is the main question which can be raised here. Therefore, our hypothesis suggests that the divergence of geopolitical geo-economic and geo-culture factors led to the formation of the Persian Gulf system based on the needs of the biological security. As a result, the security prevails in the paradigm of integration in the region and the pattern of self-security and security in the Persian Gulf. This article discusses the concept of security, Maslowʹs hierarchy of needs and its application to security model, and the divergence of Persian Gulf security and regional strategies for the appropriate security arrangement.