ارزيابي تحمل تنش يخ زدگي در گندم (Triticum aestivum L.) رقم سايونز در مرحله ي 4 تا 6 برگي، تحت شرايط كنترل شده

Evaluation of freezing tension tolerance in wheat (Triticum aestivum L.) Sayonz cultivar at 4 to 6 leaf stage, under controlled conditions

به‌ منظور بررسي اثر تنش يخ زدگي و ارزيابي تحمل به آن در گياه گندم رقم سايونز در مرحله ي 4 تا 6 برگي، تحت شرايط كنترل شده، اين آزمايش به‌صورت طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در دانشكده ي كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا گرديد. شش سطح دماي يخ زدگي (صفر، 4-، 8-، 12-، 16- و 20- درجه ي سانتي گراد) به عنوان تيمارهاي مورد بررسي در نظر گرفته شدند. به‌منظور القاي خوسرمايي در گياهان از زمان كاشت تا مرحله ي 6-4 برگي در شرايط طبيعي رشد يافتند. سپس براي اعمال تيمارهاي يخ زدگي در فريزر ترموگراديان قرار گرفتند. جهت ارزيابي تحمل به دماهاي يخ زدگي صفاتي چون نشت يوني اوليه، نشت يوني ثانويه، درصد نشت الكتروليت‌ها، درصد بقا ، تعداد برگ، سطح سبز برگ و وزن خشك بوته در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه اثر دماهاي مختلف يخ زدگي بر صفات نشت يوني اوليه، درصد نشت الكتروليت‌ها، تعداد برگ، سطح سبز برگ و وزن خشك بوته در سطح آماري يك درصد و بر درصد بقا در سطح آماري پنج درصد معني‌دار بود. بر اساس نتايج به‌دست آمده بيش‌ترين و كم‌ترين ميزان نشت الكتروليت سلول‌هاي گياهي با ميانگين‌هاي 73/78 و 56/24 درصد به ترتيب مربوط به دماهاي 20- و 4- درجه ي سانتي گراد بود. هم‌چنين دماي كاهنده ي 50 درصد بقا گياهان (LT50su) 1/18- درجه ي سانتي گراد به‌دست آمد.

In order to investigate the freezing tension effect and evaluation of its tolerance in wheat Sayonz cultivar at 4 to 6 leaf stage, under controlled conditions, an experiment was carried out as completely randomized design with three replications at the Agricultural Faculty of Ferdowsi University of Mashhad. Six levels of freezing temperature (zero, -4, -8, -12, -16 and -20 C?) were considered as investigating treatments. In order to induce acclimation in plants, they grow in natural conditions, since planting time to 4-6 leaf stage. To apply freezing treatments, they were placed then in thermogradyan freezer. To assess tolerance to freezing temperatures some traits such as the primary ion leakage, the secondary ion leakage, percentage of electrolytes leakage, survival percent, number of leaves, green leaf area and plant dry weight were considered. The results showed that the effect of different freezing temperatures on the traits of the primary ionic leakage, the percentage of electrolytes leakage, number of leaves, green leaf area and plant dry weight was significant at statistical level one percentage as well as the survival percent was significant at statistical level five percentage. Based on the obtained results the highest and the lowest rate of electrolyte leakage of plant cells with the averages of 78.73 and 24.56 percents were related to temperatures -20 and -4 C?, respectively. Also, the lowering temperature of 50 percentage survival plants (LT50su) was obtained at -18.1 C?.