ارزيابي تحمل به شوري ارقام جو در شرايط آزمايشگاه و مزرعه

Evaluation of salinity tolerance of barley cultivars in vitro and field conditions

به منظور ارزيابي اثر شوري در مراحل مختلف رشد بر برخي صفات در ارقام مختلف جو، اين آزمايش در مزرعه تحقيقاتي صدوق، وابسته به مركز ملي تحقيقات شوري در سال زراعي 91-90، در محيط كشت پتري ديش و مزرعه اجرا شد. در محيط كشت پتري‌ديش جوانه‌زني ارقام افضل، نصرت، ريحان، 4 شوري و رودشت در واكنش به سطوح مختلف شوري 5، 10، 15، 20 و 25 دسي‌زيمنس بر متر و آب مقطر به عنوان شاهد به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه بيش‌‌ترين كاهش جوانه زني در سطح شوري 20 دسي زيمنس بر متر بود. هم‌چنين در بين ارقام مورد آزمايش، رقم افضل و 4 شوري به ترتيب با 6/58 و 53/58 درصد جوانه زني نسبت به ساير ارقام بالا‌ترين درصد جوانه زني را داشتند. آزمايش در محيط كشت مزرعه به صورت اسپيلت پلات در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار انجام شد. شوري‌هاي مختلف در سه سطح شامل مقادير 4، 8 و 14 دسي‌زيمنس بر متر در كرت هاي اصلي و پنج رقم مورد بررسي در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. اثر تيمار شوري بر تمامي صفات مورد مطالعه (به غير از طول سنبله) در سطح احتمال يك درصد و بر طول سنبله در سطح احتمال پنج درصد معني دار بود. اگرچه اكثر صفات در اثر تنش شوري كاهش يافتند اما اعمال شوري باعث افزايش سديم و پتاسيم دانه گرديد. با افزايش تنش شوري عملكرد دانه كاهش يافت و ارقام نيز تفاوت معني داري را نشان دادند. برهمكنش شوري در رقم نشان داد كه ارقام نصرت، ريحان، 4 شوري و رودشت در شوري 14 دسي‌زيمنس بر متر كم‌‌ترين عملكرد را از خود نشان دادند و رقم افضل در اين شوري برتر از ديگر ارقام بود.

In order to evaluate the effect of salinity on some traits in different cultivars of barley at different growth stages, this experiment was conducted in vitro and field culture environment in Sadough research farm, dependent to Salinity Research National Center in cropping year 2012-2013. The germination of Afzal, Nosrat, Reihan, 4shoori and Rodasht cultivars in response to different levels of salinity 5, 10, 15, 20 and 25 dS.m-1 and distilled water as control was studied in vitro culture as factorial based on completely randomized design with three replications. The results showed that the greatest germination reduction was at salinity level of 20 dS.m-1. Also, among the tested cultivars, cultivars of Afzaland and 4Shoori with 58.6 percentage and 58.53 percentage presented the percent of germination comparing to the other cultivars, respectively. Experiment in the culture of field was conducted as split plot based on randomized complete blocks design with four replications. Different salinity were applied at main plots and five under-investigating cultivars in subplots at three levels including the amounts of 4, 8 and 14 dS.m-1. Effect of salinity treatment on all understudying traits (except spike length) was significant at one percentage probability level and five percentage probability level on spike length. Although most of the traits decreased due to salinity tension, but applying salinity increased sodium and potassium of grain. Grain yield decreased and the cultivars showed significant difference, by increasing salinity tension. The salinity interaction in cultivar showed the lowest yield in 14 dS.m-1 salinity Nosrat, Reihan, 4shoori and Rodasht cultivars and Afzal cultivar was superior in the salinity than other cultivars.