رهايي از شهربندي: جستاري درباره‌ي حق به شهر «هانري لوفور»

Escape from city: an essay about “right to the city” by Henry Lefebvre

هانري لوفور را به راستي بايد فيلسوف شهر ناميد؛ زيرا هرچند كمابيش هم‌زمان با وي نظريه‌پردازان ديگري نيز به جايگاه غفلت‌شده‌ي فضا در روابط اجتماعي پرداختند، اما در ميان آن‌ها لوفور بود كه به‌طور مقدم با رويكردي فلسفي به اين مقوله پرداخت و آن را به عمل اجتماعي مرتبط ساخت. وي معتقد بود كه فضا، توليدي اجتماعي يا برساخته‌ي پيچيده‌ي اجتماعي است. لوفور براي اثبات اين مهم، از روش‌هاي جديد و خلاقانه‌اي بهره گرفت كه از آن زمره، بسط منطق دوگانه‌ي جدلي به سه‌گانه‌ي جدلي و به‌كارگيري آن براي توضيح رابطه‌ي متقابل فردي و اجتماعي انسان با فضاست. اين روش‌مندي خلاقانه باعث شده است كه وي در حوزه‌هاي فلسفي، اقتصاد و علوم سياسي، جغرافيا، جامعه‌شناسي و نقد ادبي، تاثيرگذاري داراي اهميتي بر نظريه‌هاي مطرح امروز داشته باشد. حوزه‌ي گزيده‌ي من از منظومه‌ي نظري لوفور، «حق به شهر» است و مي‌كوشم به ريشه‌هاي ابداع و هدف از عنوان اين «حق» توسط وي بپردازم. وي اين مفهوم ابداعي خود را با معنايي هم‌چون ديگر حقوق بشر (حق آزادي، كار، مسكن، تحصيل و ...)، اما به عنوان حقي در برگيرنده و تحقق بخشنده به حقوق ديگر، مطرح مي‌نمايد. حق به شهر را به دو دليل به عنوان موضوع اين جستار برگزيده‌ام: نخست اين كه انتشار كتاب كوچك وي به همين نام در سال 1968 سرآغاز و هسته‌ي نظريه‌پردازي نوآورانه‌ي او درباره‌ي رابطه‌ي انسان و فضا (شهر)، براي هدايت جنبش دانشجويي غرب به سوي فعاليت فراگير و پيوسته‌ي اجتماعي بود. دوم اين كه نظريه‌اي كه وي با اين كتاب مطرح نمود، تخته‌بندِ يك دستگاه نظام‌مند عقلاني يا فلسفي نگشت، بلكه همان‌طور كه پيش‌بيني و پيشنهاد مي‌نمود، «حق به شهر هم‌چون خواسته و شعار »، به عمل اجتماعي در بسياري از كشورهاي جهان و در نهايت به يك

Escape from city: an essay about “right to the city” by Henry Lefebvre Abstract: Henry Lefebvre is named “Philosopher of city”, because also more or less the same time as he, the other theorists concentrated on the neglected space location too, but among them just Lefebvre was the man who first of all, concentrated on this issue with a philosophical approach and related it to the social action. He believed that space is a social production or a social complex construct. Lefebvre use new and creative methods in order to prove this which among them is the expandation of “Dialectic” to “Trialectics” and using it to explain individual and human social interaction with space. This innovative favorites caused that he has important influence on today dominant theories, including philosophical, economy and political sciences, geography, sociology and literacy critics. My chosen field of theoretical system of Lefebvre, is “right to the city” and I try to focus on the roots of innovation and aim of saying this “Right” by him and I try to focus on the roots of invention by saying this “right” by him. He brings up this his innovative concept with other meaning like human rights (freedom, work, house, education right), but as a right which contains the other rights and realizes them. I have chosen “right to the city” as the subject of this article because of two reasons. First that the publication of his small book to this name in 1986 was the prelude and his the core of innovative theory about the relationship of human and space (city), in order to guide west student movement towards the overall and consistent social activity. The second that the theory that he brought up by this book, did not have a systematic intellectual or philosophic nature. Instead, as he predicted and suggested, (demand and cry) became a social action (praxis) and finally became a global movement in many countries of world and was formalized in their legislation.