بررسي آگاهي آرماني شعر امل دنقل و اسماعيل شاهرودي بر مبناي نظريه ساختارگرايي تكويني لوسين گلدمن

المعرفه المثاليه في شعر امل دنقل و اسماعيل شاهرودي علي اساس نظريه البنيويه التكوينيه للوسيان غولدمان

جامعه‌شناسي ادبيات، شاخه‌اي از علوم اجتماعي است كه مي‌خواهد جوهر اجتماعي آثار ادبي را واكاوي كند. در نظريه «ساختارگرايي تكويني»، لوسين گلدمن ساخت‌هاي آثار ادبي را به مكانيسم‌هاي گروهي اجتماعي، در لحظه تاريخي مشخصي پيوند مي‌زند. به ادعاي وي، ادبيات بازتاب «بيشينه آگاهي ممكن» (آگاهي آرماني) يا بخش غيرواقعي آگاهي جمعي گروه‌هاي اجتماعي است. شعر معاصر عربي و فارسي نيز با طرح مسايل كلان انساني و گرايش به ارزش‌هاي جمعي و فردي، نوانديشي تفكيك‌ناپذيري را تجربه كرد. امل دنقل مصري و اسماعيل شاهرودي ايراني، ازجمله شاعران اجتماعي‌اند كه با بناي آرمان‌شهر، تقابل ميان آگاهي آرماني و واقعيت‌هاي موجود در بستر سياسي ـ اجتماعي مصر و ايران را به چالش كشيدند. يكي از رايج‌ترين روش‌هاي دو شاعر براي پيشبرد اهداف اصلاح‌طلبانه و همسويي مردم با ايديال‌هاي مدنظرشان، آرمان‌سازي از قهرمان است. مهم‌ترين مولفه‌هايي كه در اين مقاله ضمن بررسي نظريه گلدمن و تاثير زيرساخت‌هاي سياسي ـ اجتماعي مصر و ايران مورد توجه قرار گرفته‌اند، عبارتند از: همساني دنقل و شاهرودي در آگاهي آرماني؛ تقابل آرماني؛ و تزلزل در آرمان‌خواهي. نتيجه به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد كه بخش چشمگيري از آرمان‌هاي آنها به ارزش‌هاي ميهن‌پرستانه بازمي‌گردد. تقابل‌هاي موجود، بيانگر تفاوت در خط سير فكري و عاطفي آنها و تزلزل در آرمان‌خواهي، محصول نااميدي‌شان از تحقق آگاهي آرماني است.

Literature sociology as a branch of social science tries to discover the social nature of literary work. Goldman in his developmental structuralism linked the structure of literary works to social groups in specific time. He claimed that literature reflects the possible awareness of background (Ideal awareness) or unreal part of social awareness of social group. Arabic and Persian contemporary poems also discuss these general human beings‘ issues and the trend toward group and individual values which experience an inseparable modernity. Amal Donghol from Egypt and Esmaeil Shahroudi from Iran are among those poets that who by making ideal city, challenged the contrast between ideal awareness and existing reality in political and social background of Iran and Egypt. One of the common methods of these two poets for development of their reformist goals and alignment of people with their intended ideals is hero-making. The most important issues discussed in this paper along with investigating Goldman‘s theory and the effect of social and political infrastructure of Iran and Egypt include: the sameness of Donghol and Shahroudi in ideal awareness, ideal contrast, uncertainty in idealism.The result showed that considerable part of their idealism refers to patriotic values. The existing contrast that shows the difference in their emotional and thoughtful streamline and their uncertainty in idealism is the result of their disappointment in achieving their ideal awareness.