ارزيابي صفات فيزيولوژيكي موثر بر عملكرد دانه ذرت در سطوح مختلف آبياري، نيتروژن و تراكم بوته

Evaluation of effective physiological traits on grain yield of corn at different levels of irrigation, nitrogen and plant density

به منظور بررسي تاثير سطوح مختلف آبياري، نيتروژن و تراكم بوته بر صفات فيزيولوژيكي ذرت دانه‌هاي هيبريد سينگل كراس 704 اين تحقيق در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان واقع در شهر رامين اجرا گرديد. اين تحقيق در هر سال متشكل از سه آزمايش هر يك به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار بود. در هر يك از آزمايشات يك سطح تيمار آبياري اعمال گرديد. تيمار آبياري داراي سه سطح شامل آبياري مطلوب، تنش ملايم و تنش شديد خشكي (به‌ترتيب آبياري پس از تخليه 30، 40 و 50 درصد ظرفيت زراعي) بود. تا مرحله چهار تا پنج برگي (مرحله استقرار گياهچه) آبياري‌ها پس از تخليه 30 درصد ظرفيت زراعي در همه تيمارها انجام و از اين مرحله به بعد تا 10 روز پيش از رسيدگي فيزيولوژيكي گياه تيمارهاي آبياري دقيقاً اعمال گرديد. در هر يك از آزمايش‌ها نيتروژن به عنوان تيمار اصلي داراي سه سطح كاربرد معادل 140، 180 و 220 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار و تراكم بوته نيز به عنوان تيمار فرعي داراي سه سطح تراكم 6، 5/7 و 9 بوته در مترمربع بودند. نتايج نشان داد با افزايش شدت تنش خشكي درصد لوله شدن برگ افزايش يافت ولي محتواي نسبي آب و درصد نيتروژن برگ بلال و غلظت كلروفيل a كاهش نشان دادند. با افزايش فواصل آبياري‌ها تاثير مثبت كاربرد نيتروژن بر افزايش درصد نيتروژن برگ بلال و غلظت كلروفيلa به‌طور قابل ملاحظه‌اي كاهش يافت. افزايش تراكم به ويژه در شرايط تنش شديد خشكي موجب افزايش درصد لوله شدن برگ‌ها گرديد، تاثير تنش خشكي، نيتروژن و تراكم بوته بر عملكرد دانه معني‌دار بود. افزايش كاربرد نيتروژن موجب افزايش عملكرد دانه شد. با كاهش فراهمي آب در خاك، از تاثير مثبت مصرف نيتروژن بر عملكرد دانه كاسته شد. عملكرد دانه با افزايش تراكم افزايش يافت. نتايج نشان داد كه به دليل حساسيت زياد صفات فيزيولوژيكي نسبت به كمبود آب از يك سو و ارتباط ميان اين صفات با عملكرد دانه از سوي ديگر، لازم است از آبياري نامنظم و يا بروز هرگونه كم آبي به ويژه در مراحل حساس رشد ذرت جلوگيري به عمل آورد.

In order to investigate the effect of different levels of irrigation, nitrogen and plant density on physiological traits of grains corn hybrid SC.704 this research was conducted at the research field of Natural Resources and Agricultural Sciences University of Khouzestan located in Ramin town. This research was consisted of three experiments each as split plots using randomized complete blocks design with three replications every year. In each experiment, one of the levels of irrigation treatment was implemented. The irrigation treatment including three levels of optimum irrigation, moderate tension and sever drought tension (irrigation after depletion of 30, 40 and 50 percentage of field capacity, respectively). Irrigations in all of the treatments was implemented after 30 percentage deplition of agronomy capacity till 4-5 leaf stage (seedling establishment) and after this stage until 10 days before physiological maturity, irrigation treatments were exactly implemented. In each experiment nitrogen as the main treatment were three application levels equal to 140, 180, and 220 Kg net nitrogen ha-1 and plant density as sub treatment were three density levels 6, 7.5, and 9 plants per m-2. The results showed by increasing the intensity of drought tension leaf rolling percentage increased, but relative water content and nitrogen percentage of ear leaf and chlorophyll a concentration showed reduction. By increasing irrigations intervals the positive effect of nitrogen application on increasing nitrogen percentage of the ear leaf and chlorophyll a concentration was considerably decreased. The increase of density especially in sever drought tension conditions caused increase in leaves rolling percentage, the effect of drought tension, nitrogen and plant density on grain yield was significant. Grain yield increased by increasing nitrogen application. The positive effect of nitrogen consumption on grain yield reduced due to decreasing of availability of water in soil. The grain yield increased by increasing density. The results showed that due to high sensitivity of physiological traits to water deficiency from one hand and the relation between these traits to grain yield from the other hand, prohibition of irregulated irrigation or any water deficiency especially at corn sensitive growth stages is necessary.