سبك چين‌خوردگي در بلنداي قديمي فارس، جنوب‌ خاور كمربند چين‌خورده- رانده زاگرس

Fold Style in the Fars Paleo-High, SE Zagros Fold-Thrust Belt

بلنداي قديمي فارس كه حاوي 15 درصد از كل ذخاير گاز اكتشاف شده در جهان است در جنوب خاور كمربند چين- رانده زاگرس قرار دارد. اطلاعات زير سطحي كه در خلال اكتشافات اخير در اين منطقه به‌دست آمده اند نشان از پيچيدگي سبك چين خوردگي تاقديس ها در ژرفاي پوشش رسوبي مي دهند كه دانستن آن براي مدل سازي سيستم هيدروكربني منطقه و تعيين اولويت ساختارها براي حفاري اكتشافي ضروري است. اين مطالعه با ارايه يك برش ساختاري ناحيه اي به طول 130 و ژرفاي 12 كيلومتر كه بر اساس تلفيق برش‌هاي لرزه‌اي، داده چاه هاي اكتشافي و برداشت‌هاي ميداني تهيه شده است، به بررسي سبك چين خوردگي در بلنداي قديمي فارس پرداخته است. نتايج اين بررسي نشان دادند كه تغييرات سبك چين خوردگي، با تغيير در ويژگي‌هاي مكانيكي واحدهاي رسوبي، در عرض بلنداي قديمي فارس و همينطور از سطح تا ژرفاي پوشش رسوبي روي مي‌دهد. چين ها در ژرفاي بين 8 تا 12 كيلومتر جدايش مي يابند به‌گونه اي كه سازوكار غالب دگرريختي پوشش رسوبي، چين خوردگي جدايشي و به دنبال آن چين خوردگي جدايشي گسليده است. در ميانه پوشش رسوبي، نهشته هاي تبخيري ترياس با بيش از دو برابر افزايش ستبراي زمين‌ساختي در برخي ساختارها، هندسه توالي پس از ترياس را از مخازن گازي كربناتي پرموترياس جدا كرده اند. بازگرداني و موازنه برش ساختاري ناحيه اي نشان داد كه ميزان كوتاه‌شدگي حاصل از چين خوردگي و گسلش در عرض بلنداي كهن فارس حدود 20 درصد است. برش ساختاري موازنه شده همچنين نشان داد كه حداقل دو گسل پي سنگي معكوس با ايجاد رخنمون واحدهاي قديمي در فراديواره و ايجاد اختلاف در تراز ناوديس ها، بر دگرريختي پوشش رسوبي موثر بوده اند.

The long-lived Fars paleo-high, located in SE Zagros Mountains is a prolific hydrocarbon province as it contains 15% of the world’s proven gas reserves. Subsurface data sets acquired during the recent hydrocarbon exploration in the region indicated fold style variation and structural complexity deep in the sedimentary cover, understanding of which is essential for petroleum system modelling and selection of new targets for gas at depth. In order to analyse the fold style in Fars paleo-high, this study presents a new regional balanced cross-section with a length of ~130 km and a depth of 12 km, across the Fars paleo-high. The section was constructed using seismic profiles, exploration wells and field data. The results show that variation of fold style happens in accordance to variation in mechanical properties of rock units across the Fars paleo-high, as well as from surface down to the depth of sedimentary cover. Detachment folding, followed by limb thrusting, which happens above 8-12 km below sea level, is the main deformation mechanism of sedimentary cover. In the middle of sedimentary cover, however, tectonically over-thickened Triassic evaporitic rocks efficiently decouple the geometry of post Triassic succession with respect to the underlying Permo-Triassic reservoir carbonates. Restoration and balancing of the regional cross-section indicated 20% of shortening across the Fars Paleo-high, accommodated by folding and thrusting. Abrupt change in the level of synclines accompanied with trends of seismicity and linear exposure of old geological units, proposes involvement of at least two main basement reverse faults in the deformation of cover sequence.