دياپير نمكي دادنجان: شواهد فعاليت پيش از كوهزايي، سازوكار خيزش و اثرات بعدي بر تغييرات هندسي ساختارهاي همسايه (جنوب باختر شيراز، ايران)

Dadenjan Salt Diapir: Evidence for Pre-Orogenic Activity, Rising Mechanism and Subsequent Influences on the Geometrical Adjustments of the Adjacent Structures (SW Shiraz, Iran)

دياپير نمكي دادنجان، در هسته تاقديس دادنجان، متمايل به يال جنوب باختري آن و در ناحيه فارس كمربند ساده چين خورده كوهزاد زاگرس رخنمون يافته است. اين دياپير در حال حاضر در يك پهنه تراكششي واقع در ميان قطعات همپوشان پهنه گسل راست بر كره بس قرار گرفته است. منشا اين دياپير، سري تبخيري هرمز به سن پركامبرين پاياني-كامبرين آغازي است. هندسه چينه هاي پيرامون دياپير، فعاليت دراز مدت نمك را پيش از كوهزايي زاگرس به واسطه پديده فروسازش (downbuilding) پيشنهاد مي كند، كه در آن چين خوردگي برآويخته (drape folding) كم ژرفا و هم زمان با رسوب گذاري منجر به تشكيل چينه هاي نازك شده و چرخيده در نزديكي دياپير در حال خيزش شده است. توالي هاي نمك جنبش (halokinetic sequences) در نزديكي اين دياپير، در دو سوي آن از لحاظ هندسي به طور كامل متفاوت هستند. اين تفاوت نشان دهنده برهم كنش هاي متفاوت خيزش نمك-انباشتگي رسوب در دو سوي دياپير است. دياپير نمكي دادنجان و تاقديس مرتبط با آن، از دو سو با ناوديس هاي گسترده با پوشش رسوبي ستبر تر نسبت به تاقديس هاي همسايه محدود مي شوند. اين ناوديس ها به عنوان مراكز رسوب گذاري براي دياپير در حال خيزش دادنجان در زمان هاي پيش از كوهزايي عمل كرده اند، به گونه‌اي كه با انباشت حجم قابل توجهي از رسوبات وارده، خيزش نمك به وسيله سازوكار فروسازش را آسان كرده اند. در طول چين خوردگي نيوژن زاگرس، پوشش رسوبي ستبر در درون اين ناوديس ها در برابر چين خوردگي مقاومت كرده و تا حدي انتقال عادي تنش را به طور محلي آشفته كرده است. بنابراين اين ناوديس ها از پيشروي عادي و گسترش شكل منظم تاقديس ها، چه به صورت طولي و چه به صورت عرضي جلوگيري كرده اند. چين خوردگي زاگرس در زمان نيوژن، دياپير نمكي را چلانده (squeezing) و سبب تشديد فعاليت و خروج بخشي از نمك موجود در ستون ساختار نمكي شده است.

Located in the Fars region of Simply Folded Belt of the Zagros orogen, the Dadenjan salt diapir is exposed in the core, with a tendency toward the southwestern flank of the salt-cored Dadenjan anticline. The diapir is also currently situated within a transtension zone between overlapping segments of the dextral Karehbas fault zone. This diapir is sourced from the latest Precambrian-Early Cambrian Hormuz evaporitic series. The geometry of strata flanking the diapir suggests pre-orogenic, long-term salt activity by “downbuilding”, in which syn-depositional, shallow drape folding resulted in thinned and progressively rotated strata adjacent to the rising diapir. Geometrically, halokinetic sequences adjacent to this diapir are completely different on either sides of the diapir, implying different salt rise-sediment accumulation interactions. The diapir and its related anticline are bound, on both sides, by wide synclines, each with a thicker sedimentary pile than the neighboring anticlines. These synclines have acted as depocenters for the continuously rising Dadenjan diapir, accumulated significant volumes of supplied sediments, thereby facilitated the rise of salt by downbuilding mechanism. The thick sedimentary pile within these synclines has subsequently been strong enough to resist against folding and locally disturbed, to some degree, the normal stress transfer during the Zagros folding. They have therefore prevented neighboring anticlines from normal propagation and regular shape development either along or across their strikes. The Neogene Zagros folding squeezed up the salt diapir, intensified its activity and resulted in partial extrusion of the salt.