ناحيه بندي اقليمي جنوب و جنوب‌غرب ايران با رويكرد برنامه‌ريزي منطقه‌اي

Climatic Regionalization of the South and South-west of Iran bay use of Multivariate Statistical Methods with Regional Planning Approach

در اين پژوهش، پهنه‌بندي اقليمي منطقه‌ جنوب و جنوب‌غرب ايران بر اساس روش‌هاي آماري چند متغيره صورت گرفته ‌است. براي اين منظور از15 پارامتر اقليمي در 30 ايستگاه هواشناسي محدوده مورد نظر استفاده شده است. با انجام ميان يابي، آرايه‌اي به ابعاد ايجاد گرديد كه رديف‌هاي‌ آن مبين مكان و ستون‌‌ها نمايانگر متغيرهاي اقليمي مي‌باشند. اجراي تحليل عاملي بر روي آرايه مزبور نشان داد كه اقليم محدوده مورد مطالعه تحت تاثير سه عامل بارش، دما و رطوبت مي‌باشد كه 90درصد پراش داده‌ها را تبيين مي‌نمايند. عامل بارش بيشينه پراش داده‌ها را تبيين و بيشينه وزن آن در امتداد كوه‌هاي زاگرس با‌ آرايش شمال‌غربي - جنوب شرقي گسترش دارد. عامل دما بيش از 30درصد پراش داده‌ها را تبيين نموده و بيشينه وزن آن در مناطق كم ارتفاع دامنه جنوبي‌غربي ارتفاعات زاگرس قرار دارد. عامل رطوبت 10 درصد از پراش را تبيين و آرايش مكاني بار‌ اين عامل در مناطق ساحلي گسترش دارد. در نهايت با بهره‌گيري از روش تحليل خوشه‌اي سه پهنه اقليمي متمايز شناسايي شد. اين نواحي اقليمي عبارت‌اند از: ناحيه گرم و مرطوب كه بخش بيشتري از كرانه‌هاي خليج‌فارس و استان خوزستان را در بر مي‌گيرد؛ ناحيه گرم و خشك و كم بارش كه بخش‌هاي جنوب شرق محدوده مورد مطالعه را شامل مي‌شود و ناحيه سرد و پربارش كه شمال ارتفاعات زاگرس (بخش هاي زيادي از استان هاي ياسوج، شهركرد، قسمت هاي شمالي خوزستان، لرستان و ايلام) را شامل مي‌شود. به‌منظور ارزيابي نتايج حاصل از تحليل خوشه‌اي، از روش‌هاي تحليل مميزي و آزمون تفاضل‌گيري استفاده گرديد. نتايج آزمون‌هاي صحت سنجي در پهنه‌بندي نشان داد كه 7/97‌درصد از اعضاي گروه‌ها به طور درست جايابي شده‌اند.

In this research, climate regionalization of the south and south-west of Iran has been identified on the basis of multivariate statistical methods. For this purpose, we used 15 climatic variables in 30 meteorological stations. By performing interpolation of variables, a matrix was created in configuration R2669*15 that rows and columns, respectively, are included of space and variables. Factor analysis revealed that 3 factors such as precipitation, temperature and humidity are affected the climate of case study area. Precipitation data explains the maximum variance in diffraction pattern and weight along the Zagros Mountains. More than 30 percent of the data variance is explained by temperature and the highest weight is located in the low- height areas of the south-western slopes of Zagros Mountains. Finally, humidity explains10 percent of total variance and expands in the coastal areas. Finally, the cluster analysis method identified three distinct climatic zones. The climatic zones are included: 1. Hot and humid region (the Persian Gulf shores and the Khozestan province), 2.Hot and arid region (the south-east parts of study area) and 3.Cold and high rainfall region (the highlands of Zagros Mountains). In order to evaluate the results, discrimination analysis and difference tests are used. The results showed that more than 97 percent of group members have lain in the correct location.