ارزيابي‌كارايي و رتبه بندي‌كارگزاران فعال در بورس‌كالاي ايران

Efficiency Evaluation and Rating the Active Brokers in Iran Mercantile Exchange

هدف اصلي پژوهش حاضر ارزيابي كارايي و رتبه بندي كارگزاران فعال در بورس كالاي ايران با استفاده از روش تحليل پوششي داده‌ها است. بدين منظور اطلاعات مربوط به رتبه بندي 70 شركت كارگزاري فعال در بورس كالاي ايران كه توسط سازمان بورس و اوراق بهادار انجام شده، مورد استفاده قرار گرفته و با استفاده از نرم افزار DEA-Master كارايي شركت هاي كارگزاري اندازه گيري شده است. پس از اجراي مدل، علاوه بر محاسبه ميزان كارايي مورد انتظار هر يك از كارگزاران، شركت هاي كارگزاري كارا يعني كارگزاراني كه با توجه به منابع ورودي خود، خروجي متناسب دارند، نيز مشخص شدند. همچنين، كارگزاران كارا با استفاده از تكنيك اندرسون ـ پيترسون در دو حالت نهاده‌گرا و ستاده‌گرا رتبه‌بندي گرديدند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه از بين 70 شركت كارگزاري مورد بررسي، تنها 30 كارگزاري كارا بودند. نتايج همچنين نشان داد كه كارگزاراني كه در رتبه بندي انجام شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، رتبه هاي برتر را كسب كرده اند، بر اساس تكنيك تحليل پوششي داده ها لزوماً كارا عمل نكرده اند. به عبارت ديگر، برخي از كارگزاران داراي رتبه پايين از نظر سازمان بورس و اوراق بهادار، كاراتر از كارگزاران داراي رتبه بالاتر از نظر سازمان عمل كرده اند.

The main purpose of this study is to evaluate the efficiency and rating of the active brokers in Iran Commodity Exchange using data envelopment analysis. To do this, the rating data of 70 active brokers in Iran Commodity Exchange Provided by the Securities and Exchange Organization. was used and broker’s efficiency was measured by using DEA-Master software. Also, efficient brokers were rated based on Anderson-Peterson method in two states of input oriented and output oriented. Results showed that, among the 70 brokers, only 30 brokers were efficient. Results also showed, brokers with top ranking according to the Securities and Exchange Organization, based on data envelopment analysis techniques are not necessarily efficient. In other words, some of low rated brokers by securities and Exchange Organization were more efficient than top rated brokers by Securities and Exchange Organization.