مدلسازي تغييرات كاربري زمين در كلانشهر تهران با استفاده از مدل MOLAND

Modeling Tehran Land use Changes by using the Moland Model

در شهرهاي امروز، زمين كالايي گران‌بها و كمياب به شمار مي‌آيد، به طوري كه هرگونه توسعه بي‌برنامه و يا ايجاد هرگونه تغيير در زمين و كاربري آن، آثار و عواقب قابل‌توجهي بر مردم، وضعيت كسب‌وكار آن منطقه و مهم‌تر از همه، بر ريخت شهر و محيط‌زيست آن مي‌گذارد. مدل‌سازي و پيش‌بيني تغييرات كاربري زمين شهري، در درك و شناخت پويايي‌هاي شهري موثر بوده و مي‌تواند به عنوان يك ابزار كارآمد و ضروري براي برنامه‌ريزان به شمار رود كه توانايي ايجاد پيش‌بيني عواقب سياست‌هاي شهري را داراست. اين پژوهش با هدف شناسايي مهم‌ترين عوامل تغييردهنده كاربري زمين و پيش‌بيني تغييرات كاربري زمين در كلانشهر تهران انجام مي‌شود و پس از شناسايي مهم‌ترين محرك‌هاي تغييردهنده كاربري زمين، براي مدل‌سازي و پيش‌بيني تغييرات كاربري زمين كلانشهر تهران از مدل ملند استفاده مي‌كند. اين مدل در نخستين مرحله از اطلاعات اجتماعي اقتصادي مانند جمعيت و اشتغال، براي محاسبه تقاضاي كاربري زمين استفاده مي‌كند و اين تقاضا را با استفاده از يك زير مدل مبتني بر آتوماتاي سلولي و با در نظر گرفتن ويژگي‌هاي طبيعي و عوامل مديريتي (برنامه‌ريزي) موجود در منطقه، به سطح فضايي تخصيص مي‌دهد. براي انجام عمليات كاليبراسيون و راستي آزمايي مدل از داده‌هاي كاربري زمين در سه مقطع 1365، 1375 و 1385 استفاده شد. نتايج مدل‌سازي، نشان‌دهنده اين است كه مدل بعد از مرحله معتبر سازي، داراي توانايي مناسبي براي پيش‌بيني تغييرات كاربري زمين در يك افق 20 ساله است. تبديل اراضي باير و زمين‌هاي كشاورزي به كاربري مسكوني و صنعتي و ساير كاربري‌هاي وابسته از مهم‌ترين تغييرات كاربري زمين در منطقه است كه عمده اين تغييرات در اطراف كاربري‌هاي شهري موجود و در قسمت‌هاي جنوب، جنوب غرب و غرب كلانشهر تهران رخ مي‌دهند.

In cities, land is considered as scarce and precious facility. Thus, any unplanned growth in urban areas or any changes in land use has significant effect on the people business and more generally, the urban morphology. Two main aims of this planning study are forecasting the effectiveness as well as the indirect consequences of changing land use. Modeling and prediction of any changes in urban land use to understand urban dynamics is effective and can be used as an efficient tool for planners to predict the consequences of urban policies. The main goal of this research refers to analyze and modeling any changes in land use of Tehran metropolis by using the Moland model. Socio-economic, biophysical and management factors are identified as three main drivers of land use change in urban areas. At first, Moland model was simulating to consider the land use change based on socio-economic data such as population and employment. Then by taking into account biophysical and management factors, the Cellular Automata (CA) model was used to satisfy the balance between land use scenario demands and supply. Consequently, the modeling result after increasing its validation has high capability to predict land use changes in a period of 20 years. The main changes predicted in the South, the South-west and the West of Tehran metropolis by changing barren land and agricultural land to residential and industrial use.