بررسي تغيير كاربري اراضي و نقش آن بر پهنه‌هاي سيلابي در ‏محيط ‏RS‏ وGIS ‎، مطالعه موردي: نكارود

Investigation lands use changes and its role on floodwater zones in GIS ‎and RS environment, case study: NekaRood

حوزه آبخيز نكا در گذشته با سيلاب­ هاي متعددي همراه بوده، همواره خسارات جبران ناپذيري را در پي داشته است. اطلاع از نوع كاربري اراضي و تغييرات آن در طي زمان، از موارد مهم در برنامه‌ريزي و سياست­‌گذاري كشور است. در اين پژوهش، كاربري اراضي حوزه آبخيز نكا در سال 1379 با تصاوير سنجنده ETM+ و سنجنده IRS-1D سال 1390 بر اساس پردازش رقومي بيشينه احتمال در محيط ENVI تهيه شد. سپس، مسير دو كيلومتري از بالا­دست شهر نكا به ­وسيله نقشه‌هاي پلان با مقياس 1:1000 و ايجاد TINمنطقه و الحاقيه ­HEC-geo-RAS وارد محيط GIS شدند. در نهايت، داده­‌ها وارد محيط نرم‌افزار HEC-RAS شد و پهنه­­‌بندي سيلاب با تعيين ضريب زبري بستر به ­روش كاون در دوره بازگشت­‌هاي دو، سه، پنج، 10، 20 و پنج، 50، 100 و 200 سال مشخص شد. نتايج نشان داد كاربري اراضي كشاورزي، اراضي غير­قابل استفاده و شهر به‌ترتيب 2.27، 7.31 و 1.91 درصد افزايش و در مقابل جنگل و مرتع به‌ترتيب 10.22 و 1.27 درصد كاهش يافته است و اين تغييرات باعث شد 13.14 درصد پهنه­ سيلابي نسبت به سال 1379 سطح وسيع­‌تري را تحت تاثير قرار دهد.

Neka watershed is associated with a large number of floods from the past, and had ‎irrecoverable damages. Land use and its changes is one of the most important factors ‎in country planning and policy making. In this research, land use map of year 2000 ‎was prepared for Neka watershed by ETM+ images of 2000 and IRS 1D images of ‎‎2011 based on digital processing of maximum probability in ENVI environment. ‎Then, 2 km path upstream to Neka city was entered to GIS environment by 1:1000 ‎scale plane maps and creating regional TIN and HEC-geo-RAS attachment. Finally, ‎all data were imported to HEC-RAS software and flooding zonation was determined ‎based on determination of roughness coefficient for two, three, five, 10, 20, 50, 100 ‎and 200 return periods with Cown method. Results demonstrated that agricultural ‎lands, Useless lands and municipal lands have been increased by 2.27, 7.31 and 1.91 ‎percent, and forest and rangelands have been decreased by 10.22 and 1.27 percent ‎respectively. These changes caused an increase of 13.14 percent of flooding zone in ‎year 2011 compared to year 2000.‎