بررسي نقش درصد تاج‌پوشش در رسوب‌دهي

Investigating on the role of canopy cover of sediment yield, a case ‎study in Taleghan watershed

شدت فرسايش خاك و توليد رسوب به عوامل مختلفي وابسته است. پوشش گياهي از جمله عواملي است كه بيش‌ از ‏ساير عوامل تاثيرگذار بر فرسايش خاك، قابل تغيير است. در اين تحقيق به بررسي نقش پوشش گياهي به‌عنوان عامل ‏تاثيرپذير از مديريت اراضي در توليد رسوب پرداخته شده است. حوزه آبخيز طالقان به‌دليل دارا بودن داده‌هاي مورد ‏نياز و تنوع كافي در خصوصيات، به‌عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. بر اساس روشي كه در شرح مدل ‏MPSIAC‏ آمده است، همه لايه‌هاي اطلاعاتي مورد نياز در محيط ‏GIS‏ تهيه شد و محاسبات لازم براي تهيه نقشه ‏رسوب‌دهي انجام گرفت. نتيجه مدل مذكور با ميانگين رسوب‌دهي سالانه حوضه مقايسه شد كه 98.3 درصد ‏هم‌خواني داشت. درگام بعد به‌منظور تعيين نقش پوشش گياهي در كنترل رسوب، ميزان پوشش اندازه‌گيري شده در ‏واحدهاي پوشش گياهي با مقادير پنج درصدي، به‌صورت بدبينانه تا 25 درصد كاهش و در حالت خوش‌بينانه تا 25 ‏درصد افزايش داده شد. تاثير اين تغييرات در عامل درصد خاك لخت نيز اعمال و نقشه‌هاي مربوطه تهيه شد. سپس ‏مدل ‏MPSIAC‏ براي 10 وضعيت مختلف از نظر پوشش گياهي، اجرا و مقدار توليد رسوب سالانه حوضه در هر مرحله ‏محاسبه شد. نتايج تحقيق نشان‌داد كه با تغيير درصد پوشش گياهي و متعاقب آن درصد اراضي لخت، ميزان رسوب ‏به‌مقدار قابل توجهي تغيير مي‌كند، به‌طوري‌كه با افزايش و كاهش پوشش گياهي به‌ميزان 25 درصد در منطقه ‏تحقيق، مقدار توليد رسوب به‌ترتيب تا 29.6 درصد كاهش و تا 26.8 درصد افزايش داشت.‏

The rate of soil erosion and sediment yield depends on different factors. Vegetation cover ‎is more variable factor effecting occurrence of soil erosion in comparison to the other ‎factors in a given watershed. The main purpose of this study was to investigate the role of ‎canopy cover resulting from land management on sediment yield. Taleghan watershed ‎was selected as a study area due to the availability of sufficient data. Necessary ‎information was provided for MPSIAC model and was made in GIS environment and all ‎needed calculations were done for preparing sediment yield map. The result of the ‎comparison of the calculated and the estimated sediment yield indicated similarity of them ‎‎(i.e. 98.3% similarity). For impact assessment of vegetation cover effect on sediment ‎control, canopy cover was changed in a range of ±5 to 25% percent with 5% interval in ‎both good and bad conditions. The effect of these changes was applied to bare soil ‎percentage as well. The related thematic maps were prepared and sediment yield was ‎determined. The result showed that sediment yield varied because of changing canopy ‎cover. The increase and decrease of canopy cover by 25%, affected the sediment yield to ‎change by -29.6% and 26.8% respectively.‎