نقد روان‌كاوانه سوگ‌‌نامه‌هاي خاقاني شرواني

The Psychoanalytic Criticism of the Khāghāni Shervanieʹʹs Jeremiads

روان‌كاوي و ادبيّات، رابطه‌‌اي دوسويه دارند. ادبيّات سبب تلطيف روان مي‌‌شود و روان‌كاوي به كالبدشكافي آن مي‌‌پردازد. آنچه امروزه روان‌كاوان مطرح مي‌‌كنند، در ادبيّات گذشته حضور داشته است و اكنون نيز با هويّت يافتن دانش روان‌كاوي، به صورت علمي مطرح مي‌‌شود. با بررسي يك اثر هنري از ديدگاه روان‌شناختي، مي‌‌توان به نكاتي چون ويژگي‌‌هاي شخصيّتي هنرمند و بازتاب آنها در خلق اثر پي برد. در اين نوشتار ـ كه نتيجه بازخواني انتقادي سوگ‌‌نامه‌‌هاي خاقاني و تحليل روان‌كاوانه آنهاست ـ با بهره‌‌گيري از روش استقرايي، مفاهيمي چون تصعيد و فرافكني و خودفريبي و خودشيفتگي و حمايت اجتماعي، و همچنين حضور ناخودآگاه فردي و جمعي و سايه و كشمكش‌‌هاي نهاد و فرامن، بررسي شده است.

There is a bilateral relationship between Psychoanalysis and literature. Literature enlivens the soul and psychoanalysis dissects literature. What psychoanalysts express today has attended in the past literature and is proposed now scientifically after psychoanalysis was identified as a science. By analyzing an art work from the perspective of psychology, it seems being possible to understand artist’s personal characteristics and their reflection in his work(s). In this paper which is the result of critical reading of kh?gh?ni’s jeremiads through a psychological approach, concepts such as sublimation, projection, self- deception, narcissism and social support, and also the individual and collective unconscious attendance, shadow, the struggles of institution and super-ego have been investigated using an inductive method.