اثرات احداث سدهاي اصلاحي بر خصوصيات هيدرولوژيكي حوضه آبخيز محمد آباد ساري

Effects of check dam construction on hydrological characteristics in Mohamadabad watershed-Sari

ارزيابي و آگاهي از نحوه تاثير سازه هاي احداثي روي پاسخ حوضه در مقابل بارش، به عنوان يكي از مسايل مهم و اساسي در مديريت حوضه هاي آبخيز و مطالعات كنترل سيل مي‌باشد. هدف از اين تحقيق بررسي ميزان تاثير سدهاي اصلاحي احداث شده در بالادست سد تجن بر دبي اوج سيلاب درحوضه آبخيز محمد آباد است. بدين منظور 67 سازه اصلاحي احداث شده در 10 زيرحوضه از حوضه آبخيز محمد آباد در فاصله تقريبي 75 كيلومتري ازشهرستان ساري مورد بررسي قرار گرفت. با ترسيم پروفيل طولي آبراهه هاي داراي سدهاي اصلاحي در قبل و بعد از ساخت اين سازه ها، زمان تمركز آبراهه ها در قبل و بعد از ساخت سدها برآورد گرديد. همچنين دبي اوج سيلاب در دو حالت قبل و بعد ازاحداث سازه ها به روش SCS براي هر يك از زيرحوضه ها برآورد شد. نتايج نشان از برآورد بيشترين تغيير در دبي اوج سيلاب در زيرحوضه D با 3/10% كاهش نسبت به قبل از احداث سازه ها دارد. استفاده از آزمون مقايسه ميانگين ها به روش T-test نشان داد اختلاف معني داري بين شيب آبراهه (Pvalue = 0.001) و دبي اوج سيلاب (Pvalue = 0.017) بعد از ساخت سدهاي اصلاحي وجود دارد، در حالي‌كه بعد از ساخت سازه ها، تفاوت معني ‌داري در مقدار زمان تمركز (Pvalue = 0.107) مشاهده نگرديد. همچنين نتايج نشان داد تغيير در دبي اوج سيلاب ارتباط معني داري در سطح 99% با تغيير درشيب آبراهه و تعداد سازه ها داشته و اين در حاليست كه رابطه معني‌داري در سطح 95% بين تغيير در دبي اوج سيلاب و تغيير در طول آبراهه وجود ندارد.

Evaluation and awareness about the effect of constructed dams on watershed response to rainfall, is one of the main problems in watershed management and flood control studies. The aim of this study is to investigate the effect of constructed check dams in Tadjan dam upstream (Sari) on flood maximum discharge. 67 constructed check dams in 10 sub watershed at 75 km distance to sari were studied. Time of concentration before and after check dam construction was estimated with drawing longitudinal profile of those channels. Also, flood maximum discharge before and after check dam construction were predicted for each sub watershed using SCS method. The results showed most changes in flood maximum discharge were estimated in D sub watershed by 10.3% decreasing to before dam construction. The results of means comparison by T-test method indicated that there are significantly difference in channel slope (Pvalue=0.001) and flood maximum discharge (Pvalue=0.017) and no significant difference in time of concentration (Pvalue=0.107) between pre and post check dams construction. Also, the results revealed that change in flood maximum discharge have significant relation in level of 99% with change in channel slope and number of check dams and no significant relation in level of 95% with change in channel length.