بررسي نحوي بندهاي موصولي در زبان فارسي: فرآيند حركت بند

Syntactic Account of Persian Relative Clauses: Extraposition

مقاله حاضر به مطالعه ساختاري و صوري بندهاي موصولي (توصيفي و توضيحي) زبان فارسي مي‌پردازد. پرسش اصلي اين پژوهش، چگونگي حركت بند موصولي از جايگاه اشتقاق در پايه به انتهاي جمله و چگونگي اتصال آن به گروه‌هاي بالاتر است. به‌طور كلي، سه ديدگاه در‌خصوص حركت بند موصولي در زبان وجود دارد: ديدگاه حركت بند به سمت راست (جايگاه پس از فعل و انتهاي جمله)، ديدگاه ادغام با تاخير و ديدگاه حركت عناصري مانند فعل به سمت چپ و سرگرداني بند در جايگاه پس از فعل. براي پاسخگويي به پرسش پژوهش بايد گفت تحليل داده‌هاي زبان فارسي نشان مي‌دهد با توجه به امكان داشتن بندهاي موصولي متوالي در جايگاه پس از فعل، حركت اجباري بند نتيجه از جايگاه متمم درجه به جايگاه پاياني و نيز امكان حركت بند موصولي با هسته هاي همپايه، حركت بند موصولي در فارسي فقط به جايگاه پس از فعل صورت مي‌پذيرد. بند موصولي حركت‌يافته به گروه زمان يا گروه كانون افزوده مي شود تا بر ردّ خود تسلط ‌سازه‌اي داشته باشد.

In this article, the formal structure of the Persian relative clauses (restrictive and nonrestrictive) is examined. This study focuses on the possibility of extraposition of the relative clause to the right of its canonical position and it’s adjunction to TP or FocP. In general there are three approaches to extraposition in languages: rightward movement account, late merge analysis by which the relative clause should be late mereged with the constituents which they modify, leftward movement of the non-clausal part of an argument and stranding the clause. Based on some syntactic considerations in Persian such as having multiple clauses at the end of the sentence, movement of result clauses to the final position of the sentence, movement of relative clause with coordinate antecedent; relative clauses can moved to the right of the sentence and the extra posed element would be adjoined to TP or FocP and hence out the c-command domain of its trace.