گزينش الگوي بهينه زراعي پايدار با تاكيد بر محدوديت منابع آبي (مطالعه موردي: شهرستان كوزران در استان كرمانشاه)

Selecting Optimal Sustainable Farming with Emphasis on Limited Water Resources (Case Study: Kuzaran County of Kermanshah Province)

يكي از مهم‌ترين هدف‌هاي مديران و برنامه ريزان زراعي بهينه‌سازي كاربرد منابع و نهاده‌هاي توليدي و طراحي الگوي كشت مناسب مي‌باشد. هدف از اين پژوهش، گزينش الگوي بهينه زراعي شهرستان كوزران در استان كرمانشاه با استفاده از مدل‌هاي برنامهريزي خطي متعارف، آرماني قطعي و آرماني فازي در جهت رسيدن به هدف‌هاي پنج گانه شامل حداكثر كردن بازده برنامهاي، حداقل كردن هزينه‌هاي سرمايه‌گذاري نقدي، حداقل كردن مصرف آب، حداقل كردن مصرف كودهاي شيميايي و حداقل كردن مصرف سموم شيميايي با تاكيد بر محدوديت منابع آبي در بخش كشاورزي مي‌باشد. همچنين بدين منظور با استفاده از دادههاي هزينه توليد محصولات زراعي استان كرمانشاه در سال زراعي 92-1391، مدلي كلي براي شهرستان كوزران مورد بررسي قرار گرفت. نتايج پژوهش نشان داد كه استفاده از مدل برنامه‌ريزي آرماني فازي نسبت به ديگر مدلها نتايج بهتري ارايه مي‌كند، زيرا ميتوان به‌طور همزمان به تحقق هدف‌هاي پنج‌گانه دسترسي پيدا كرده و فازي كردن مدل انعطاف پذيري مدل را بالا برده است. به‌طوري‌كه در اين الگو براي سال زراعي 93-1392 بازده برنامه‌اي به ميزان 5 درصد نسبت به ميزان كنوني افزايش و هزينههاي سرمايه‌گذاري نقدي، مصرف آب، مصرف كودهاي شيميايي و مصرف سموم شيميايي به ترتيب به ميزان 27/12، 29/5، 92/12 و 5 درصد كاهش يافته است. همچنين اجراي الگوي زراعي پيشنهادي، افزون بر رسيدن به هدف‌هاي پنج‌گانه با كمترين تغييرات ممكن در الگوي كنوني كشت منطقه از هدر رفتن 5267160 مترمكعب آب در اين منطقه جلوگيري مي‌كند.

One of the most important goals of agricultural managers and planners is optimizing the use of resources and inputs and designing suitable cropping patterns. This study aims at determining the optimal cropping pattern in Kuzaran city of Kermanshah province using conventional linear programming model, the definitive goal programming and fuzzy goal programming, in order to achieve the five objectives of maximizing efficiency of the program, minimizing cash investment costs, minimizing water consumption, minimizing the use of chemical fertilizers and minimizing the use of chemical pesticides with emphasis on the limited water resources in agriculture. For this purpose, a generic model was examined for Kuzaran county using data on crop production costs in Kermanshah Province in 2012-2013 crop year. The results indicated that using fuzzy goal programming model provided better results compared to other models, because it made it possible to achieve all the five goals simultaneously and making the model fuzzy increased its flexibility. In a way that the gross margin in this pattern increased 5 percent more than its current state and cash investment costs, water consumption, use of chemical fertilizers and chemical pesticides decreased 12.27, 5.29, 12.92 and 5 percent in 2013-2014 crop year respectively. Also implementing the proposed cropping pattern in addition to reaching the five goals, prevents wasting 5267160 cubic meters of water with minimal changes to the current pattern of cultivating.