ارزيابي ريسك زمين‌لغزش در منطقه هشتچين به‌منظور استفاده در طراحي‌هاي توسعه‌اي و كاربري اراضي

Landslide risk evaluation for land use and developmental planning, case study: Hashtchin Region

در اين مقاله در برآورد خطر و ريسك زمين‌لغزش به‌ترتيب از مدل‌هاي توابع مطلوب و فازي استفاده شده است. پيش‌بيني ناپايداري‌هاي دامنه‌اي طي يك فرآيند دو مرحله‌اي انجام شد. در مرحله اول، 75 درصد از پيكسل‌هاي داراي زمين‌لغزش كه در آن‌ها در 50 سال گذشته زمين‌لغزش جديد با شدت متوسط و يا متوسط به بالا رخ داده و يا حداقل زمين‌لغزش‌هاي موجود يك‌بار و يا بيشتر حركت دوباره داشته‌اند، به‌عنوان گروه تخمين وارد مدل شدند. در مرحله دوم، دقت نقشه خطر با استفاده از روش منحني ROC و بر مبناي 25 درصد از پيكسل‌هاي داراي لغزش كه در مدل وارد نشده‌اند، تعيين شد. ريسك زمين‌لغزش تابعي از پتانسيل خطر آن و پتانسيل خسارت بر منابع است. پتانسيل خطر و خسارت منابع موجود معمولاً به‌ترتيب از نقشه پهنه‌بندي خطر و نقشه كاربري و پوشش گياهي منطقه به‌دست مي‌آيد. با تركيب دو ماتريس پتانسيل خطر و پتانسيل خسارت منابع و با استفاده از عملگر ضرب فازي، منطقه از نظر ريسك زمين‌لغزش پهنه‌بندي شد. با توجه به اين كه سطح زير منحني 0.795(AUC) مي‌باشد، صحت مدل احتمال به‌كار رفته نيز برابر 79.5 درصد است. بر اساس نتايج به‌دست آمده از اجراي چنين مدل تركيبي، 13.8 درصد از محدوده در پهنه‌هاي با طبقه ريسك بالا و خيلي بالا و 78.1 درصد از مساحت منطقه در طبقات ريسك بسيار پايين و پايين قرار مي‌گيرد. نتايج اين پژوهش در برنامه‌ريزي‌هاي توسعه منطقه و تعيين كاربري‌ها قابل بهره‌برداري است.

In this research, a spatial prediction model (a quantitative method) and the fuzzy sets theory (a semi-quantitative method) have been used for landslide hazard and risk assessment, respectively. A procedure, compring two analytical stages, has been proposed to show the location of future slope instability. In the first step, 75% of the pixels with landslide have been entered to the model as the estimation set, in which new landslides have occurred with a moderate to high intensity or at least have displaced once or more in the last 50 years. At the second stage, the accuracy of prediction map has been examined by ROC curve (Receiver Operating Characteristic curve) based on 25% of the landslide pixels that have not been entered in the model. Landslide risk evaluation was considered by combination of the hazard potential and resource damage potential and using the fuzzy algebraic product operator in the region. The hazard potential and resource damage potential obtained typically from the hazard zonation map and the land cover/land use map. The area under the ROC curve is 0.795 for hazard zonation map, equivalent to an accuracy of 79.5%. In the base of multi-method approach results, 13.8% of the region is located in a high and very high risk level zone, and 78.1% of the area is placed in low and very low risk categories. Proposed method was used for landslide risk assessment in Hashtchin region and the results could be used to established land use planes, developmental activities, displacement and extension of settlement area, and patterns of building regulations.