بررسي ميزان استفاده از عناصر منبع (عنوان، چكيده، كليدواژه و متن كامل) در فرايند گزينش و ارزيابي منابع اطلاعاتي از رويكرد نظريه سبك شناختي كل‌گرا- تحليلي رايدينگ

Use and Relevance Judgment of elements (Title, Abstract, Keywords and full text) in document selection and evaluation: An approach based on Riding’s cognitive style analysis

هدف: هدف اصلي اين پژوهش بررسي ميزان استفاده از عناصر منبع توسط دانشجويان تحصيلات تكميلي دانشگاه فردوسي مشهد در فرايند گزينش و ارزيابي منابع اطلاعاتي به منظور ارايه راهكارهايي براي بهبود ساختار نظام‌هاي تعاملي بازيابي اطلاعات است. روش‌شناسي: اين پژوهش از نوع كاربردي است و به روش پيمايشي اجرا شد. جامعه پژوهش را دانشجويان كارشناسي ارشد دانشگاه فردوسي مشهد در دو حوزه علوم انساني/ اجتماعي و علوم پايه/ فنّي- مهندسي تشكيل دادند كه بر اساس آزمون تحليل سبك شناختي رايدينگ در يكي از گروه‌هاي كل‌گرا يا تحليلي جاي گرفتند. داده‌هاي اين پژوهش از طريق طراحي شش وظيفه كاري شبيه‌سازي شده، آزمون تحليل سبك شناختي رايدينگ و پرسشنامه محقق ساخته گردآوري شد. يافته ها: نتايج اين پژوهش نشان داد كه بين دو حوزه علوم انساني/ اجتماعي و علوم پايه/ فنّي- مهندسي در ميزان استفاده از عناصر منبع تفاوت معني‌داري وجود نداشت، اما، بين ميزان استفاده از عناصر منبع در گروه‌هاي كل‌گرا و تحليلي تفاوت معني‌داري وجود داشت. در بين عناصر منبع ميزان استفاده از متن كامل در بين افراد با سبك شناختي كل‌گرا بيش از افراد با سبك شناختي تحليلي بود. همچنين ميزان استفاده افراد تحليلي از عنوان بيش از افراد كل گرا بود. نكته ديگر اينكه در فرايند قضاوت ربط، چه در گروه‌هاي كل‌گرا و چه در گروه‌هاي تحليلي، ميزان استفاده از كليدواژه‌ها نسبت به سه بازنمون ديگر، كمتر بود. در مورد بازنمون چكيده نيز بين ميزان استفاده دو گروه تحليلي و كل گرا تفاوت معني‌داري وجود نداشت. كاربردها: انتظار مي‌رود نتايج اين پژوهش بتواند به طراحان وب و موتورهاي جستجو براي ايجاد رابط كاربرهاي شخصي‌سازي شده با هدف حمايت از نظام‌هاي بازيابي اطلاعات تعاملي كمك نمايد.

Purpose: This study aimed to investigate the impact of cognitive style on document relevance judgment in document selection and evaluation process. Method: This is an applied research conducted through a survey method. Humanities & social Science – Pure and engineering science Students of Ferdowsi University of Mashhad, Iran, were selected as samples for Riding’s cognitive style analysis in order to distinguish two cognitive style groups (Holistic and Analytic). Findings: The results of the research demonstrated that there were significant differences between the two cognitive styleʹs grading of relevance judgment across the six simulated work tasks. Furthermore, although there was no significant difference between Humanities & social Science – Basic & engineering science samples in using document elements, Holistic mostly used full text, while analytic ones used titles and abstracts in their relevance judgment. It is expected that the results of the study can help search engine and web designers enhance a user-personalized interface in order to support interactive information retrieval systems.