مدل ارزيابي كيفيت زندگي در محلات از پيش ‌انديشيده شده (نمونه مطالعاتي: محله كوي ملت اهواز)

Formulating an Evaluation Model for Quality of Life in Pre-Designed Neighborhood (Case Study: Koy-e-Mallat Neighborhood in Ahwaz City)

كيفيت زندگي شهري يكي از مهم ترين مسايل مطالعات و پژوهش شهري و داراي مولفه هاي اجتماعي، محيطي، كالبدي و اقتصادي است. توجه به اين شاخص ها در شهرها به دليل نقش آن در تعيين ميزان قابل زيست بودن شهرها به طور عام و محلات از پيش‌انديشيده شده به طور خاص رو به فزوني يافته است. محلات از پيش‌انديشده شده به دليل طراحي و برنامه‌ريزي اوليه، انتظارات و باورهايي خاص را در خود به وجود آورده‌اند كه بر اساس آن انتظار بالا بودن سطح كيفيت زندگي در آن ها نسبت به ساير محلات شهر نيز ديده مي‌شود. هدف اين پژوهش تدوين مدل ارزيابي ميزان رضايتمندي ساكنان كوي ملت اهواز از شاخص هاي كيفيت زندگي و ارايه پيشنهادهايي مبتني بر آن است. اين پژوهش از لحاظ هدف كاربردي و از حيث روش تحقيق به صورت اسنادي و پيمايشي است. جامعه آماري آن شهروندان ساكن در فاز يك محله كوي ملت واقع در منطقه ي 3 شهرداري اهواز بوده كه به روش تصادفي انتخاب شده‌اند. نتايج پژوهش بر اساس معادلات ساختاري ايجادشده نشان داد كه از شش مولفه ي مورد بررسي بر مبناي مدل ميشل، محيط كالبدي موثرترين مولفه بر كيفيت زندگي بوده است و بنابراين انتظارات لازم در مورد طراحي و برنامه‌ريزي از پيش‌انديشيده شده در محله تا حدود زيادي برآورده شده است پس از آن به ترتيب درجه بندي مولفه كالاها-زيرساخت و خدمات، اقتصادي، اجتماعي امنيت و مولفه ي توسعه فردي با يك زيرمتغير و يك زيرمتغير حذف شده كم ترين اثرگذاري را بر كيفيت زندگي داشته است. تدوين مدل ارزيابي در اين محله نشان مي‌دهد كه تدوين مدل ارزيابي و نيز نتايج حاصل از آن مي‌تواند منجر به دستيابي به رهنمودهايي براي ارتقاي محيط در اين گونه محلات بشود.

Quality of life (QOL) is one of the major issues in urban studies and includes social, environmental and economic dimensions. With regard to their roles in determining livability of cities in general and pre-designed neighborhood specially, the focuses on these dimensions have been increasing fast. Because of planning and designing before construction, pre-designed neighborhoods are expected to have a higher degree of QOL in comparison to traditional neighborhoods. The research tries to formulate an evaluation model of quality of life on the basis of people’s satisfaction from QOL indicators. The population of the research are citizens in phase 1 of koy-e-Mallat in Ahwaz City whom have been randomly sampled. The result of research using SEM modeling shows that physical environment is the most important dimension of QOL and most objectives part of planning expectation for neighborhood are achieved. After that, goods- infrastructures and services, economic dimension, social dimension are considered as the important ones in QOL determination. Formulating this evaluative model shows that its result can be used as a effective tool for guiding the improvement scenario for these kind of neighborhoods.