تغييرات نرخ ارز و اثر آن بر زنجيره قيمتها در ايران

Exchange Rate Pass-Through in Pricing Chain in Iran

اثر تغييرات نرخ ارز بر زنجيره قيمتها يكي از مباحث بحثبرانگيز اقتصادي است كه هماكنون توجه محافل اقتصادي كشور را به خود جلب كرده است. تغييرات نرخ ارز براساس ميزان اثرپذيري هريك از قيمتها از واردكننده تا مصرفكننده، اثراتي بر قيمتهاي نسبي دارد. مقاله حاضر پس از مرور مختصر مباني نظري موجود و بررسي مطالعات قبلي در اين زمينه، به بررسي اثر تغيير نرخ ارز بر زنجيره قيمتها در كشور ميپردازد. براي اين منظور، از دادههاي فصلي دوره زماني 1386-1370براي برآورد در الگوي خودرگرسيوني برداري استفاده شده است. نتايج مطالعه نشانگر آن است كه اثر تغييرات نرخ ارز در زنجيره قيمتها ناقص بوده و همچنين هرچه در زنجيره قيمتها از طرف واردكننده به سوي مصرفكننده پيش ميرويم، اين اثر كمتر ميشود كه نشانگر اثرگذاري مثبت افزايش نرخ ارز بر تراز تجاري و جايگزيني كالاهاي توليد داخل بهجاي كالاهاي وارداتي در ايران است. براساس نتايج اين مقاله، در پي افزايش نرخ ارز در ايران، قيمتهاي نسبي بهگونهاي تغيير ميكنند كه قيمت كالاي وارداتي نسبت به كالاي ساخت داخل افزايش بيشتري مييابد. همچنين، تقريباً كمتر از نيمي از افزايش نرخ ارز در قيمتهاي توليدكننده و مصرفكننده منتقل ميشود؛ بنابراين، هزينههاي توليد داخلي بهميزان كمتري از افزايش قيمتهاي وارداتي و افزايش نرخهاي ارز بهويژه در بلندمدت متاثر ميشوند.

Effects of exchange rate on pricing chain are a challenging issue in the Iranian economy. Depending on the extent to which every price may be affected, changes in the exchange rate can have impacts on relative prices. In this paper we have examined the effects of changes in the exchange rate on pricing chain. To assess exchange rate pass-through in pricing chain, we have used time series data for 1990:2-2007:1. Our results show that exchange rate pass-through in pricing chain is "imperfect" such that in moving from import prices to consumer prices the pass-through is more imperfect. This shows that an increase in exchange rate will have a positive effect on trade balance in the form of substitution of imported goods with homemade ones. The results show that after an increase in the exchange rate in Iran, the relative prices will change in favor of homemade goods. Our results show that less than an increase in exchange rate will pass-through in producer and consumer prices in Iran, hence especially in the long run the production costs will increase less than what will be in the imported goods.