دمي با نامة نامي: معرفي، تصحيح، و نسخه‌‌شناسي منشآت خواندمير

A Glance at NamehNami: Introducing Correction and Codicology of Khandmir’s Epistolary

غیاث‌الدین بن همام‌الدین معروف به «خواندمیر»، مورّخ، منشی، شاعر، و نویسندۀ عصر تیموری، نوۀ دختری «میرخواند»، مؤلف كتاب روضة‌الصفا، است. نامة نامی ترسّل منشیانه‌ای است زیبا و خواندنی با نثری آمیخته به نظم، شامل دیباچه، نُه فصل، و هر فصل شامل چندین بخش كه در نسخ موجود با نام سطر و لفظ تقسیم گردید. خواندمیر این نامه‌‌ها را در چهل‌ و ‌شش یا چهل ‌و هفت ‌سالگی، یعنی 925 یا 927 قمری، زمانی كه مقیم هرات بود، برای اشخاص دیوانی ‌ـ اعم از طبقات اعلی و اشراف ـ و طبقات عمومی جامعه به مناسبت‌های مختلف به نگارش درآورده است. نامة نامی بر اساس شش نسخه تصحیح شده است. نسخة اساس، به شمارة 3411 متعلق به كتابخانة مركزی دانشگاه تهران، با قدمت بسیار، غلط كم‌تری داشت. نامة نامی، این اثر گران‌قدر، به واسطة امتیازاتی همچون شیوایی نامه‌ها و داشتن اطلاعاتی دربارة علایم و اصطلاحات نگارشی تصحیح شد. این كتاب از منظر تاریخی نیز در روشن‌كردن زوایای تاریك تاریخ عصر تیموری و صفوی و نام‌بردن از اشخاصی همچون سلطان‌حسین بایقرا و فرزندان او و كمال‌الدین بهزاد برای پژوهشگران حائز اهمیت خاصی است.

Ghiyath ad-Din bin Humam ad-Din known as “Khandamir” was a historian, scribe, poet and writer during Timurid era. He was the grandson of “Mir Khand”, author of the book “Rawzat as-Safa”. “Nameh Nami” is a beautiful and interesting epistolary with a prose mixed with poetry. It includes a preface and nine chapters, each containing several parts, which are classified as Satr (line) and Lafz (phrase) in present editions. Khandmir wrote these letters when he was 46 or 47 years old; that is, during the years 925 AH or 927 AH, when he was residing in Herat. He wrote these letters for bureaucratic features including aristocratic and common classes of the society on a variety of occasions. Nameh Nami has been compiled in six versions; the original version has the least number of mistakes, and is kept at the Central Library of the University of Tehran with the registration number 3411. Correction of Nameh Nami was done to revive this valuable piece of work. In addition, it contains such merits as fluent letters and information on writing signs and expressions. The book is also of paramount importance to researchers in terms of its historical significance, since it illuminates the dark angles of the history of Timurid and Safavid era. It also touches on such figures as Sultan Hussein Bayqara, his sons and Kamaleddin Behzad.