رسالة علماي اسلام؛ يك متن و چند روايت

Islamic Scholars Treatise: One Text and Several Narrations

میراث مكتوب زردشتیان به فارسی نوگنجینه‌ای از آثار دینی ادبیات فارسی است كه كم‌تر بدان توجه شده است. این متون به‌‌تدریج از سده‌های چهارم از بازتولید متون اوستایی و پهلوی پدید آمدند. امروزه، صدها رساله در حوزه‌های فقه، آیین، تفسیر، اسطوره، تاریخ، كلام، ادبیات، روایت، زبان‌شناسی، نجوم، و ... از دستوران كیش زردشتی برجای مانده است. كلام و مباحث كلامی، به‌ضرورت روابط زردشتیان و جامعة اسلامی، از دیرینه‌ترین موضوعات ادبیات فارسی زردشتی است. مهم‌ترین متن كلامی زردشتی به فارسی نو رسالة علمای اسلام است. هرچند از نخستین دهه‌های سدة نوزدهم پژوهشگران به این اثر توجه كرده‌اند، تا كنون شناخت درستی از بازمانده‌های آن صورت نگرفته است. آن‌چه شهرت دارد، از این رساله دو تحریر موجود است. این گفتار، با سنجش آن‌چه از رسالة یادشده برجای مانده، در پی آن است تا بر مبنای شواهد متنی و موضوعی برای بازسازی و تدوین مجدد قطعات پراكنده و گزیده‌‌های مختلف آن پیشنهادی به‌دست دهد.

Zoroastrians’ written legacy in the New Persian is a treasure full of religious works in the Persian literature, but little attention has been paid to it. Gradually from the 4th century onward, these texts were created from reproduction of Avestan and Pahlavi texts, and hundreds of treatises in the fields of jurisprudence, traditions, interpretation, mythology, history, kalam, literature, narration, linguistics, astronomy, etc. are left by the Zoroastrianclergy. Kalamis one of the oldest topics in the Zoroastrian Persian literature thanks to the relations between Zoroastrians and the Islamic society. The most important Zoroastrian kalam text in the New Persian is the Islamic Scholars Treatise. Though this work has drawn the attention of the researchers from the early 19th century, its remnants have yet to be known fully. There are two editions of this treatise. By assessing what is left from the above said treatise, this study seeks to present a suggestion for rewriting and compilation of dispersed pieces different selections based on the textual and thematic evidence