مسيريابي بين استان هاي همدان و مركزي بر اساس اصول زمين شناسي زيست محيطي با استفاده از سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي

طراحي اوليه مسير يا مطالعات فاز صفر يكي از مهم ترين مراحل راهسازي است كه در طي آن بايستي محل عبور راه پيش از اقدام به ساخت از جنبه هاي مختلف بررسي شود تا ايمن ترين و اقتصادي ترين راه شناسايي شود. عدم توجه به پيامدهاي زمين-شناسي زيست محيطي و ايمني طرح هاي توسعه، باعث به هدر رفتن منابع سرزمين و ايجاد فاجعه هاي زيست محيطي و اقتصادي مي شود. لذا به منظور جلوگيري از وارد آمدن خسارات جبران ناپذير اقتصادي و زيست محيطي، انجام مطالعه و داشتن اطلاعات كافي از منطقه پياده سازي ضروري است. در اين مقاله روشي ارائه شده است كه بر اساس آن مي توان مسيري بهينه از نظر زمين شناسي زيست محيطي، مهندسي و همچنين اقتصادي از شهرستان كبودرآهنگ (واقع در استان همدان) تا شهرستان ساوه (واقع در استان مركزي) ارائه نمود. لذا با در نظر گرفتن وضعيت زمين شناسي (سنگ شناسي، موقعيت هندسي لايه ها، گسل ها، شكستگي ها)، آبراهه-ها، توپوگرافي، پوشش گياهي، كاربري اراضي و مناطق حفاظت شده به طراحي كوتاه ترين مسير بين اين دو نقطه پرداخته شده است. در اين روش، ابتدا لايه هاي اطلاعاتي مورد نياز از منابع مختلف جمع آوري شدند و با تبديل اين لايه ها به تصاويري هم مرجع از لحاظ موقعيت مكاني، امكان مقايسه بين آن ها فراهم شد. جهت ارزش گذاري لايه هاي اطلاعاتي مختلف، ابتدا تابع هزينه هر يك از لايه ها نسبت به معيارهاي مختلف محاسبه شد و در ادامه نتايج به دست آمده براي لايه هاي اطلاعاتي مختلف با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي مقايسه شدند. نتايج حاصل از فرآيند تحليل سلسله مراتبي در نرم افزار رقومي Arc GIS نشان مي دهند كه مسير طراحي شده نسبت به مسيري كه قبلا در منطقه احداث شده است، از نظر زمين شناسي زيست محيطي داراي شرايط مطلوب-تري است. مطلوب بودن مسير در معيار زمين شناسي زيست محيطي شامل عبور كمتر مسير از مناطق داراي پوشش گياهي، عبور كمتر از محل آبراهه ها و گسل هاي موجود در منطقه و عدم عبور از مناطق حفاظت شده مي باشد. مقادير عددي پارامترهاي زمين-شناسي زيست محيطي، فني و مهندسي و اقتصادي بين مسير طراحي شده و مسير موجود در منطقه در قسمت نتايج آورده شده اند.