تحليل فضايي بافت فرسوده شهري با تاكيد بر راهبردهاي ساماندهي فيزيكي- فرهنگي (نمونه موردي: شهر اسلام‌آبادغرب)

Spatial analysis of urban worn out textures emphasizing physical-cultural organizing strategies (Case study: EslamAbadGharb, Kermanshah province, Iran)

شهرسازي و مدنيت دو دستاورد گرانبهاي بشر در طول تاريخ بوده اند. با اين حال، همزمان با رشد و گسترش شهرها در طول زمان، قسمت هايي از آنها همانند اجزاي يك دستگاه دچار فرسودگي شده و به ترميم و رسيدگي نياز پيدا مي-كنند. بافت هاي فرسوده شهرها علاوه بر، تحمل بار مسايل كالبدي و فيزيكي، از لحاظ اجتماعي و فرهنگي هم دچار مشكل اند و در واقع از چرخه اقتصادي شهر خارج شده اند. شهر اسلام آبادغرب با جمعيتي حدود 92000 نفر هم اكنون با مشكل بافت فرسوده اي به مساحت حدود 58 هكتار در قسمت هاي مركزي و شمالي، كه جمعيتي حدود 37000 نفر را در خود جاي داده روبروست. اين مقاله در پي يافتن پاسخ براي الف چگونگي پراكنش فضايي بافت فرسوده در شهر اسلام آبادغرب و ب كشف روابط ميان ساختارهاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و مديريتي با كالبد فرسوده شهر است. در اين پژوهش، جامعه آماري شامل 8541 خانوار است كه با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي سادهو فرمول كوكران تعداد 160 نمونه از بين انها براي تكميل پرسشنامه انتخاب شدند. براي مشخص كردن روايي سوالات از آلفاي كرانباخ و براي آزمون سوالات پرسشنامه ها هم از دو روش آماري آزمون T تك نمونه اي (T-Test) و روش همبستگي پيرسن استفاده شده است. با استفاده از دو روش مذكور به آزمون رابطه بين متغير وابسته فرسودگي بافت در شهر اسلام آباد غرب با 4 متغير مستقل: الف) اقتصادي ب) فرهنگي پ) اجتماعي و ت) مديريتي پرداخته شد. براي آزمون-هاي آماري از نرم افزار SPSS و براي ايجاد بانك اطلاعاتي و ايجاد لايه هاي موردنياز و ترسيم نقشه ها از نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. ازيافته‌هاي تحقيق مي‌توان به الگوي پراكندگي فضايي بافت در قسمت‌هاي مركزي شهر اشاره كرد كه از نظر جغرافيايي منطبق با قسمت هاي قديمي و متراكم تر شهر است. همچنين نشان دادن رابطه بين ساختارهاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و عدم مديريت موجود در بافت با فرسودگي بافت و كالبد آن از ديگر يافته-هاي اين تحقيق است كه با ضريب اطمينان %95 و بالاترين سطح معناداري 000/0 تاييد شده است.

Urbanization and civilization are two valuable achievements of human being during his last history. However, some parts of cities lose their normal functions as they get older and older. Worn out textures can be found in mostly all cities around the world. Apart from physical and structural problems, these textures are bearing many socio-cultural shortcomings and in reality cannot be considered as a live part of the economic circulation of the cities anymore. EslamAbadGharb having a 92000 population with 57.8 hectares worn out area is no exception. 36458 people live in worn out textures of EslamAbadGharb. The present paper tries to find answers for questions such as: how the spatial distribution of the worn out textures are, and if there are any relations between such textures and socio-economic, cultural and management structures of the city. To do so, we have selected 160 households out of 8541 who reside in the area using random sampling and Cochran method. To validate our questionnaire we have applied Chranbakh Alfa method and to test the hypotheses T-Test and Pearson methods are applied. Using the mentioned statistical methods we have tested relations between worn out textures (as dependent variable) and socio-economic, cultural and management structures (as independent variables). For statistical testes and creating geo-database and digital layers SPSS and ArcGIS software are applied respectively. Findings of the present study indicate that spatial pattern of the worn out texture is mostly coincident with the central parts of city in which building are older and population density is higher than elsewhere. Also, based on Pearson method the relations between dependent and independent variables were verified with reliable scores.