رفتارهـاي مالــي دولـت و عملكرد بلندمدت اقتصاد ملي: آسيب‌ها و آموخته‌ها

government financial behavior and long - term economical performance

در مقاله حاضر با استفاده از روش تحليلي-تاريخي و بر اساس نظريه‌هاي «دولت غارتگر» و رويكرد «فرآيند انتخاب»، وضعيت بودجه‌ريزي كشور در 150 سال گذشته مورد بررسي قرار گرفته و با استناد به نظريه‌هاي نظريه‌هاي فوق، تاثير رفتار مالي دولت بر روند توسعه كشور تحليل شده است. بدين منظوردر بخش نخست اين مقاله، تعريف ماهيت دولت در نظريه‌‌هاي اقتصادي آمده است. در بخش دوم با مروري بر انقلاب انگلستان در ربع پاياني قرن 17، تاثير تغيير ماهيت دولت و به دنبال آن، اصلاح نظام مالي - كه در روند اين انقلاب به‌وقوع پيوست- بر شكل‌گيري انقلاب صنعتي و توسعه اين كشور، مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در بخش سوم با مروري بر تاريخ معاصر ايران، اين موضوع كه آيا تغيير در حوزه سياست در عمل به تغيير در ماهيت دولت، اصلاح نظام مالي اين نهاد و قرار گرفتن كشور در مسير توسعه انجاميده يا خير، بررسي شده است. در بخش چهارم نيز 2 تجربه در زمينه اصلاح ساختار مالي دولت را بازگو كرده و نتايج هركدام را بررسي مي‌كنيم. آنچه كه از اين بررسي به‌دست آمد اين است كه اگرچه تحولات مهم در عرصه حكومت در مقاطعي توانسته است تغييراتي در جهت بهبود فرآيند بودجه‌ريزي كشور ايجاد كند، اما اين تغييرات بيشتر مقطعي و در مواردي متكي به افراد خاص درون مجموعه دولت (و نه تغيير ساختار دولت) بوده و با تغيير افراد روندهاي اصلاحي نيز متوقف شده‌اند.