تحليل مكاني توسعه كشاورزي در شهرستان هاي استان خوزستان

Spatial analysis regarding agricultural development in Khuzestan’s counties

بخش كشاورزي به دليل توانمندي در ايجاد ارزش افزوده و اشتغال زايي از يك سو و تامين امنيت غذايي و حيات اقتصادي- اجتماعي كشور از سوي ديگر، از اهميت بسيار بالايي در رشد و شكوفايي اقتصاد ملي برخوردار است. شناخت و بررسي امكانات و توانايي ها و در پي آن تعيين سطوح توسعه يافتگي كشاورزي، نخستين گام در فرايند برنامه ريزي و توسعه كشاورزي مي باشد. اين پژوهش با بهره گيري از مدل موريس و شاخص مركزيت به تعيين درجه توسعه يافتگي شهرستان هاي استان خوزستان به لحاظ شاخص هاي عمده بخش كشاورزي پرداخته و هدف اصلي آن يافتن ميزان شكاف موجود بين شهرستان ها و نوع محروميت آن ها است. روش تحقيق توصيفي- تحليلي بوده است. جامعه آماري كل شهرستان هاي استان خوزستان را شامل مي شود. به منظور پيشبرد تحقيق، شاخص هاي 29 گانه توسعه كشاورزي و اطلاعات مربوط به آن از سالنامه كشاورزي سال 1388 استان خوزستان استخراج گرديد. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه شكاف و نابرابري بين شهرستان ها در زمينه فعاليت هاي كشاورزي عميق بوده، به طوري كه ضريب نهايي در برخوردارترين شهرستان (باغ ملك) به ترتيب در مدل موريس و شاخص مركزيت 53.54 و 286، و درمحروم ترين شهرستان (آبادان) به ترتيب 14.87 و 65.69 به دست آمده است. با توجه به ضريب نهايي محاسبه شده، اختلاف بين برخوردارترين شهرستان و محروم ترين شهرستان تقريبا چهار برابر بوده است. در پايان نيز با مشخص شدن تفاوت و اختلاف در سطوح برخورداري اين شهرستان ها، پيشنهادهايي براي برنامه ريزان جهت از بين بردن نابرابري هاي موجود، ارايه شده است.

Agricultural sector taking into account its high potential with respect to creation of value added as well as job opportunities from one hand, and provision of food security and its economic capabilities on the other hand has very predominant role in national economy. The identification and investigation of agricultural capabilities as well as the determination of development level are the first step with regard to agricultural planning. This study utilized Morris model along with centrality index in order to determine the extent of agricultural development on Khuzestan’s counties. The major objective of this paper is to found out the existing gap and deprivation level among the counties. The research method is based on descriptive-analytical technique. The statistical society is composed of all Khuzestan’s counties. 29 indices correspond with agricultural development were extracted from agricultural year book of 1388. This study suggests that there exist a major gap and imbalances among different relevant countries counties with respect to agricultural activities. Find score for the most prosperous county, Baghmalek, according to Morris and centrality indices is amounted to be 53.54 and 286 respectively. However, the associated figures for most deprived county that is Abadan, is 14.87 and 65.69. Taking into consideration the computed final score, the difference between the most deprived county as opposed to the least one is approximately four folds. It follows by some measures and suggestions for planners regarding the eradication of discrepancies and inequality.