ارزيابي و مقايسه جريان انرژي در مزارع گندم شهرستان‌هاي گرگان و مرودشت

Investigation and comparison of energy flow in wheat fields of Gorgan and Marvdasht townships

در اين مطالعه جريان انرژي در مزارع گندم شهرستان‌هاي گرگان و مرودشت مورد ارزيابي و مقايسه قرار گرفت. شاخص‌هاي كارايي مصرف انرژي، انرژي خالص، انرژي ويژه، بهره‌وري انرژي، انرژي مستقيم، انرژي غير مستقيم، انرژي قابل تجديد، انرژي غير قابل تجديد و انرژي ورودي كل و خروجي محاسبه شدند. داده‌هاي اوليه با تكميل پرسشنامه و با روش چهره به چهره از كشاورزان پيشرو و كارشناسان كشاورزي در هر دو منطقه جمع‌آوري شد. داده‌هاي به دست آمده با استفاده از معادل‌هاي انرژي مستخرج از منابع به داده‌هاي ثانويه قابل استفاده تبديل شدند. تجزيه و تحليل داده‌ها نشان داد كه از انرژي ورودي كل در دو بوم‌نظام زراعي، كودهاي شيميايي و سوخت بالاترين مصرف انرژي را داشتند و متغيرهاي ماشين‌آلات و آبياري در مكان بعدي قرار گرفتند. در اين تحقيق كارايي مصرف انرژي براي مزارع گرگان 91/2 و در مزارع مرودشت 56/2 محاسبه شد. همچنين انرژي ورودي و انرژي خروجي در مزارع مرودشت بالاتر از گرگان به دست آمد. متوسط بهره‌وري انرژي به ترتيب 125/0 و 123/0 كيلوگرم در مگاژول براي مزارع اين دو منطقه محاسبه شد، به اين معني كه به ترتيب 125/0 و 123/0 كيلوگرم محصول به ازاي مصرف هر واحد انرژي در مزارع شهرستان‌هاي گرگان و مرودشت به دست مي‌آيد. متغيرهاي بذر، نيروي انساني و مواد شيميايي كمترين مصرف انرژي ورودي را در توليد گندم در هر دو منطقه به خود اختصاص دادند. در مجموع نتايج اين تحقيق نشان داد كه مزارع گرگان مديريت بهتري داشتند و در مصرف انرژي كارآمدتر بودند.

In this study, the energy flow is analyzed and compared in wheat fields of Gorgan and Marvdasht townships. The indicators of energy use efficiency, net energy, specific energy, energy productivity, direct energy, indirect energy, renewable and non-renewable energy, total input energy and total output energy were calculated. Primary data were obtained through field survey and personal interviews using questionnaires from farmers and agricultural experts in two regions. Secondary data and energy equivalents were obtained from available literature using collected data of the production period. Analysis of data showed that the greatest contribution of input energy belonged to, chemical fertilizers, fuels, machinery and irrigation in two agroecosystems. Energy use efficiency was calculated as 2.91 in Gorgan and 2.56 in Marvdasht. Also, total input energy and total output energy in wheat production were higher in the fields of Marvdasht than Gorgan. In this study, the average energy productivity was 0.125 in Gorgan and 0.123 in marvdasht. This means that 0.125 and 0.123 grain output were obtained per energy unit in Gorgan and Marvdasht, respectively. It is showed that variables of seed, human labor and chemicals were the least demanding input energy for wheat production in two regions. In general, Gorgan fields had better management and were more successful in energy consumption.